Bestaan er soms nog Deense Langedijkers?
Klederdracht
De klederdracht van de Nederlanders op Amager ver
toonde veel gelijkenis met de afbeelding van een vrouw
op een schilderij van J.van der Horst. Deze 'Broker vrou'
(vrouw uit Broek) zou best een vrouw uit Broek op Lan-
gedijk kunnen zijn, maar evenzogoed één uit Broek in Wa
terland of Lutjebroek.
Schilderij van J.van der Horst,
voorstellende een Broeker vrouw.
Het is echter wel aardig om te weten dat onderdelen van
de dracht van de 'Broker vrou', zoals het keurslijfje, de
zwarte manchet van pols tot elleboog en de gespen van
het keuslijfje, erg veel lijken op de Hollandse dracht op
Amager. Een ander detail is dat de mannen in Store Mag-
leby een floshat (rafelhoed) droegen die in die tijd ook ge
dragen werd door Hollandse zeelui. Dit wijst er niet op
dat de immigranten zeelui waren, maar toch wel nauw
met de zee verbonden. Het is bekend dat in de zestiende
eeuw de West-Friezen vaak zee- en landlieden waren.
De kerk van Store Magleby
Toen de Nederlanders op Amager kwamen, kregen zij de
reeds bestaande kerk in eigendom. In de huidige vorm
dateert de kerk uit 1731 en verrees het karakteristieke
klokkentorentje. Het is duidelijk te zien dat het naar een
Hollands voorbeeld is gebouwd. Op een gedenksteen is
te lezen: Anno 1611 hebben deise keirspels menn latten deis-
se kerck verbeteren". De preekstoel in de kerk dateert van
1611. Meer dan tweehonderd jaar preekten dominees uit
Friesland en Holstein in de kerk. Prima voor de Neder
landers, maar de Denen verstonden er niets van. In 1735
werd de Hollandse invloed minder tot in 1811 het Deens
als enige taal werd ingevoerd. Op het kerkhof kom je nog
grafstenen tegen met Hollands klinkende namen als Cril-
les Gjertsen, Crilles Zibrandtsen en Jan Dirchsen.
Foto van het kerkje van Store Magleby in 2003.
(foto Cor Oudendijk)
Voor diegenen die een tripje naar Denemarken overwe
gen is een bezoek aan Amager, gelegen ten zuiden van
Kopenhagen, een echte aanrader. Zowel in Store Magleby
als in het nabijgelegen Drag0r hangt een duidelijk herken
bare Hollandse sfeer.
Bronnen:
Een Hollands Dorp in Denemarken; beschrijving van een
tentoonstelling in Madurodam 18 mei-18 juni 1972; copie
verkregen via Drag0r Lokalarkiv.
De privileges 1521-1547; Koning Christiaan en Koningin
Elisabeths Privilege aan de Nederlanders op Amager; Ama-
germuseet St.Magleby, Drag0r.
Amager-Registret; Navnelister fra Christian II's tid ve-
dmrende den nederlandske amagerkoloni, 1958; copie van
deze naamlijst verkregen via Rigsarkivet K0benhavn.
Winkler Prins encyclopedie 2e druk 1884.
Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen, deel 3
1450-1575, J.Buisman; Franeker 1998.
West-Frieslands Oud Nieuw, 26e bundel 1959; 'Iets over
Velius en zijn bronnen' blz.132.
Informatie verkregen van het Amagermuseet te Store Mag-
leby, Denemarken.
De ruiter na wiens stoot de kat ontsnapte werd tot katten-
koning gekroond en hoefde een jaar lang geen belasting te
betalen. Kroonprinses Beatrix heeft ooit de laatste konink
lijke 'kat uit de ton' gezien toen het 450-jarig bestaan van
Hollffinderbyen werd gevierd. Het gebruik op de vasten
avond wordt nog steeds gevierd, niet alleen in Store Mag
leby, maar ook elders op Amager. Een ander gebruik op
Amager is 'Ei uit 't kopje'. Een ei wordt in een kopje in een
hoopje zand neergezet. De danser moet eerst met de voet
het kopje omschoppen en daarna het ei weer in het kopje
krijgen. Dit gebruik is niet bekend in West-Friesland, maar
wellicht dat men het hier vroeger wel heeft gekend.
Oktober 2004
37
