m
Roerige tijden in de Ned. Herv. kerk in de 19e eeuw
Gevolgen in Zuid-Scharwoude
Deze gebeurtenis had ook zijn
weerslag in Zuid-Scharwoude,
getuige de brieven van de
Kerkenraad der Ned.Herv.Ge-
meente aan C.Ootjers Azn, die op
de één of andere manier bewaard
zijn gebleven. Op 9 december 1887
zonden Jan Bak Jzn en A.Hartog
een schrijven aan de Kerkenraad
waarin zij, evenals in Amsterdam,
aan de Kerkenraad als plicht voor
stellen en tevens verzoeken richt
ten om de reformatie der kerk ter
hand te nemen. In 't vrijzinnige
Zuid-Scharwoude was daar
natuurlijk geen sprake van en het
antwoord liet dan ook niet lang op
zich wachten.
Nog geen drie weken later, name
lijk op 3 december, schrijft
Ds.A.G.Reede, die toen predikant
in Zuid-Scharwoude was, na
gehouden ruggespraak met de
Kerkenraad een brief op poten aan
beide heren waarin ze ernstig werden berispt. In deze
brief zette hij duidelijk uiteen hoe zij zich, door zich aan
te sluiten bij de revolutionaire beweging onder Dr
Abraham Kuyper, in en tegenover de kerk zich schuldig
maakten aan opstand tegen de wetten, besturen en regle
menten van de Ned.Herv.kerk. Al op 6 januari 1888 kreeg
Ds.Reede een brief terug maar nu hadden Jan Bak en
A.Hartog versterking gezocht. Hun brief werd mede
ondertekend door C.Bak Jzn, C.Bak Jaczn en Cornelis
Ootjers Azn. In hun schrijven hielden zij vol in hun ver
zet tegen en niet erkenning van de kerkelijke besturen.
Door de Kerkenraad werd daarom geconstateerd dat
deze vijf personen zich openlijk hadden aangesloten bij
een nieuwe gemeente te Noord-Scharwoude, zich noe
mende de Ned.Gereformeerde Kerk (gewoonlijk de dole
rende geheten) en alzo alle banden met de Ned. Herv.
Kerk hadden verbroken. En passant werd genoteerd dat
Klaas Kliffen Kzn te Zuid-Scharwoude zich ook zou heb
ben aangesloten bij de nieuwe gemeente, aangezien hij
aldaar zijn kind door de heer Rvan Son, afgezet predikant
te Amsterdam, had laten dopen.
Poging tot verzoening
Op 9 januari 1888 werd er in Noord-Scharwoude door de
gereformeerde gemeente een openbare samenkomst
gehouden, die onder leiding stond van de heer P.van Son.
Ds. Reede was hiervoor ook uitgenodigd om de zaak van
de zes afvallige leden mondeling te bespreken, maar dat
werd 'beantwoord door weigering van alle besprekingen en
later door vuigen laster van personen'. Hier werd gedoeld op
het oproer wat die avond in Noord-Scharwoude plaats
vond. Nadat Ds. Reede was vertrokken brak er een waar
De Gereformeerde kerk in Noord-Scharwoudedie tot stand kwam in 1888.
In de volksmond werd dit 'de Fijne boet' genoemd. Later verrees hier een
ander kerkgebouw dat weer is gesloopt voor de NMB (later ING-bank).
Links op de foto is nog het net het pand te zien dat nu in gebruik is bij
Makelaar Jan Boontjes op de hoek van de Willem de Zwijgerstraat.
oproer los tussen voor- en tegenstanders. Er werd met bij
bels en kerkboeken gegooid, straatstenen vlogen door de
ruiten en Ds. Van Son moest tenslotte zelfs met een
schuitje naar de Spoorstraat worden gebracht om van
daar het station te bereiken in Noord-Scharwoude. Zelfs
de burgemeester en de veldwachter moesten er aan te pas
komen om de orde te herstellen. Alzo was een poging tot
verzoening op een faliekante mislukking uitgelopen.
Veroordeling en uitspraak
Aangezien elke weg was afgesneden om de "door hen
begane verkeerdheden door raadgeving en terechtwijzing in den
geest van broederlijke liefde uit de weg te ruimen" werd vol
gens een hele reeks artikelen van de kerkelijke reglemen
ten recht gesproken.
Verklaard werd dat genoemde zes personen:
-1 schuldig werden bevonden aan verstoring van orde
en rust en aan verbreking der bij hun bevestiging als
lidmaten gedane beloften en dien tengevolge,
-2 vervallen van bevoegdheid tot het uitoefenen van
kerkelijke rechten en het aanvaarden van kerkelijke
bedieningen voor onbepaalde tijd.
-3 Ontzet van het lidmaatschap der Nederlands
Hervormde Kerk.
De beslissing werd openbaar gemaakt in de Kerkelijke
Courant, weekblad van de N.H.kerk. Op 13 februari 1888
werd dit "vonnis" bekrachtigd en ondertekend door
A.G.Reede, predikant, C.Voerman, KI.Zeeman en Jacob
Pluister, ouderlingen en Cornelis Berkhouwer en Pieter
Molenaar, beiden diakenen.
Oktober 2002
33
