D;
ie mooie molen
door Jan IJff
ten al over verhuur van deze eilan
den gesproken, die echter toen de
naam van "Bergeswerc" droegen.
Welke de datum is van de grote
inpoldering van dit gebiedje is niet
precies aan te geven, maar enkele
Noordscharwouders waren wel zo
slim om een dijkje om dit gebied te
maken. Iets wat een behoorlijke
landaanwinst betekende. Een
inpoldering heeft echter wel gevol
gen, namelijk dat ook de water
stand op peil moet worden gehou
den.
De personen op de foto zijn vd.n.r. l.A.Barten, 2.J.Kliffen, 3.A
é.F.Moeijes, 5.1}.Kaan. De sluiswachter poseerde hier met
De Amerikaanse windmolen, welke vroeger de
Noordscharwouder polder bemaalde, is zeker één van de
meest gefotografeerde plekjes van Noord-Scharwoude
geweest. De plaats waar deze molen stond was even ten
zuiden van de tegenwoordige Roskamsluis. Op de foto
staat hij nog vrij eenzaam aan de voet van de dijk van de
polder Heerhugowaard. We zien rechts nog een stukje
van de Noordscharwouderpolder.
Door de aanleg van de Westerweg
kwam de molen aan een vrij druk
ke verkeersweg te staan. Honder
den auto's passeerden en veel auto
mobilisten stopten om van deze
toch wel vrij bijzondere molen een
plaatje te maken.
Natuurlijk heeft deze molen daar
niet altijd gestaan, maar heeft hij
een paar voorgangers gehad. In het
kort moeten we dan de geschiede
nis even napluizen, hoe, wat en
waarom.
De eerste molens
Het is eerst in het jaar 1754 dat
gesproken wordt over een molen.
Het werd een type dat in die tijd
nogal vaak werd gebruikt, namelijk
een schepradmolen. Het water
behoefde in die tijd nog niet zo
hoog te worden "opgetild', zodat
eeir scheprad voldoende was. In
later tijd, toen het land lager kwam
te liggen en het water hoger werd, kwam de vijzelmolen
in gebruik. Een vijzel, een soort houten kurkentrekker,
trekt het water veel hoger op. Verder is bekend dat de
schepradmolen werd vervangen door een wipwatermo-
len. Plaatselijk werd dit soort molens een kap- of kotmo
len genoemd. De al genoemde vijzel in deze molen was
een enorme verbetering. Van deze molen, die in 1855
werd geplaatst, is nog een mooie foto bewaard gebleven.
Barten de sluisiuachter,
het polderbestuur.
Bergeswerc
We moeten terug gaan naar de tijd
dat de Heerhugowaard, "de Groote
Waert" genaamd, nog een groot en
soms wild water was. Zo tegen de
dijk aan bij Noord-Scharwoude
was een vrij ondiep gedeelte met
daarin enkele eilanden, stukken
land dus die droog vielen. In het
jaar 1343 wordt in oude documen-
De mooie oude molen die gesloopt is in 1916.
28
Oktober 2002
9i
