I
Doodstra.:
voor een in/angecujKer
clinki
door Cor Oudendijk
Niemand zal gehoord hebben van Quirijn Harcxz.
Waarschijnlijk had ook nooit iemand meer van hem
gehoord, als hij niet ter dood was gebracht. Het hoe en
waarom leest u hierna.
Inleiding
In het jaar 1567 was het lang niet rustig in de
Nederlanden. Het volk was zeer verbitterd door de
onderdrukking door de Spanjaarden. Hendrik van
Brederode leidde een opstand van edelen. Alle ontevre
denheid leidde tot de terugkeer van landvoogdes
Margaretha van Parma naar Spanje en de komst van de
Hertog van Alva. Deze laatste kreeg een soort alleenrecht
hier en ging ogenblikkelijk over tot het gevangen nemen
van de opstandige edelen. Bekendste zijn wel de graven
van Egmond en Hoorne, die later zouden worden ont
hoofd.
Fernando Alvarez de Toledo, Hertog van Alva (1507-1582).
Duitsland waar hij echter in februari 1568 overleed.
Willem van Oranje nam door dit voorval de leiding direct
in handen en gaf een paar weken later aan zijn broer
Lodewijk toestemming tot gewapend verzet. Op 10 april
kregen hoplieden (militaire onderaanvoerders) opdracht
om krijgsvolk te gaan werven. Onder degenen die hun
diensten aanboden, trof men mensen aan van allerlei
slag. Er waren personen, die uit liefde voor het vaderland
ten strijde wilden trekken. Anderen werden door gods
dienstige motieven geleid. Immers de Spanjaarden ston
den voor het Katholicisme en de Nederlanden voor het
Protestantisme. Maar onder de strijdlustigen zaten ook
veel avonturiers die op een listige manier probeerden een
aanstelling te bemachtigen. Doel was dan later hopman
te worden of een hogere functie te bemachtigen.
Willem van Oranje (1533-1584)
geschilderd door Adriaen Thomasz Key.
Naast de edelen werkten ook veel burgers tegen de
Spaansgezinden. Menigeen nam zelfs de wapenen op. Zo
had het leger van Graaf Lodewijk van Nassau, broer van
Willem de Zwijger, veel opstandelingen uit Holland en
West-Friesland. Willem van Oranje was, zoals veel
opstandige edelen, uitgeweken naar Duitsland en bereid
de daar een gewapende aanval op de Spanjaarden in
Nederland voor. De al genoemde Hendrik van Brederode
bleef het langst in Nederland om de opstand voor te
bereiden, maar in april 1567 vertrok ook hij naar Wezel in
Dirk Maertensz. van Schagen
Eén van die avonturiers was een kaaskoper uit Alkmaar,
genaamd Dirk Maertensz. van Schagen. Het achtervoeg
sel 'van Schagen' kwam omdat hij geboren was in
Schagen waar zijn vader Maerten Diericxz. aan de
Laagzijde woonde. Dirk had onder Van Brederode in
1567 al meegedaan aan de Beeldenstorm in Alkmaar.
Door de komst van de graaf van Megen, in mei 1567, die
het Brederodevolk moest verdrijven uit Noord-Holland,
vluchtte Dirk naar Emden.
24
Oktober 2002
