Het I
M
dominee
even van
.e
eneirs
Schoonmakerstij d
Achter het zolderluik werden de kachelpijpen opgeborgen.
Hierna werden er proppen oude kranten in de pijpen
gedaan, tegen het damp worden, en verdwenen ze achter
het zolderluik. De kachel werd met Zebraglans gepotlood
en daarna, weer mooi glimmend zwart, in de schoorsteen
geplaatst. Een kleedje dekte het gat af en een plant op een
tafeltje nam de plaats van de kachel in. In principe kwam
de kachel vóór de herfst niet meer tevoorschijn, al werd
het daarna nog zou koud. De schoorsteen was inmiddels
door de metselaar al geraagd en van alle roetaanslag ont
daan.
Verboden gebied
Na het schoonmaken mocht men in vroeger dagen de
kamer niet meer betreden. In navolging van de boeren,
die in de zomer 'op 't staltje' zaten, vertoefde men in de
keuken of het achterend. Bij bouwers, oftewel de tuin
ders, verbleef men op de 'kooldars' waar een ruimte was
afgeschoten met oude vloerkleden. Wee diegene die het
waagde de schone 'gnappe' kamer te betreden. Het was
met recht verboden gebied.
Het eten tijdens de schoonmaak moest zo gemakkelijk
mogelijk te bereiden zijn. Erwten en bonen en troet ston
den in deze periode veelal op het menu, vaak tot verdriet
van man en kinderen. Na het verschonen van de bedden
rook het beddengoed zoetig en vreemd. Maar na een paar
nachten slapen hernam het leven weer zijn gewone gang.
Tot de volgende schoonmaak.
door Jan Vlug
Gerrit Willem Melchers (1869-1952), dominee te Zuid-
Scharwoude.
"Gelukkig is de man of de vrouw, die, hun leven zij kort, het
voorrecht heeft gehad het te wijden door den strijd voor hooge
idealen, heilige plichten." 1 november 1915
Inleiding
Gerrit Willem Melchers werd op 26 maart 1869 in
Amsterdam geboren. Hij groeide op in een orthodox-pro
testants milieu. Zijn vader, die een krijtmolen exploiteer
de in Buiksloot en een houtzagerij op het huidige Van der
Helstplein, was lid van de kerkenraad toen Abraham
Kuyper in 1870 in Amsterdam zijn intrede deed als pre
dikant. Het was een bewogen tijd in de Hervormde kerk
van de hoofdstad in de jaren waarin Kuyper hier preekte.
Hij sprak tot de verbeelding van de volksklasse, die toen
nog in meerderheid trouwe kerkgangers waren. De jonge
Gerrit zal zeker reeds op zeer jeugdige leeftijd in de
huiselijke sfeer verhalen hebben beluisterd van bewonde
ring voor deze apostel van de 'kleine luyden'.
Studietijd
Gerrit Willem bezocht een tweetal Christelijke scholen en
ging daarna naar de Hogere Burgerschool. Hij verliet
deze school en kwam vervolgens als 15-jarige op het
Stedelijk Gymnasium in Amsterdam. Hij moest deze stu
die door slechte financiële omstandigheden, waarin zijn
ouders waren terecht gekomen, afbreken.
In januari 1887 trad hij in dienst bij de Hollandsche
IJzeren Spoorwegmaatschappij. Een jaar werd hij sta
tionsklerk in Purmerend. Nadat hij een spoorwegongeluk
had weten te voorkomen en hiervoor een studiebeurs van
de gemeente Amsterdam kreeg aangeboden, keerde hij
naar Amsterdam terug.
Oktober 2002
21
