Waé doei d
.e naain
ertoe?
^AQ5PEL
door Ger Kalverdijk
Kloetend door het oude Geestmerambacht
bij Oudkarspel.
Namen van sloten en akkers zijn in 't algemeen niet wil
lekeurig ontstaan. De oudste naam, die men kan achter
halen is vaak bepalend, doordat hierin de ligging, vorm,
oppervlakte, relatieve hoogte, begroeiing, enz. het zui
verst doorklinkt. Later werden de oudste namen vaak
vergeten en vervangen door andere namen. Maar ook
werden ze nogal eens verbasterd, als gevolg van onbe
grip, verschrijving, (dialect-) klankverandering e.d. Bij
het opstellen van grondaktes werden die verbasteringen
later in de hand gewerkt door de plaatselijke onbekend
heid van notarissen. Maar ook de gebruikers van land en
water zélf zullen in later tijd de Middelnederlandse
naamsbetekenis niet altijd gekend hebben, dus andere
voor hen zinvollere namen hebben bedacht.
Om het bovenstaande elders nog eens te illustreren leek
het me wel aardig, een denkbeeldige vaartocht met U te
maken door een stukje Oud- Geestmerambacht bij Oud
karspel in de nabijheid van mijn geboortehuis (bij de pijl
op het kaartje).
Ik meende toen dit gebied als mijn 'diesek' te kermen,
maar door het COOG-toponiemenonderzoek zijn vele
toen nog gebruikte namen voor mij in een verrassend his
torisch perspectief geplaatst. Zodat ik U graag eens in het
'skuitje' meeneem voor een verkenning; ik vertel dan
'varendevort' de (cursieve) naamsverklaringen. Graag
hoor ik daarbij commentaar, want de meningen kunnen
en mogen verschillen.
We vertrekken vanaf Engelenburg, een eiland aan de
westkant van de Voorburggracht, waarop het tuindersbe-
drijf van mijn vader ligt. Stap maar in 't zwartgeteerde
akkerschuitje, dat aan de 'stelt' op ons ligt te wachten.
Nadat jullie plaats hebben genomen op de 'mastbank',
volgt kort na de start al gauw het eerste cursiefje.
Burg, burcht, borg, berg zijn woorden, die oorspronkelijk (ver
sterkte) hoogte of toevluchtsoord betekenden, waarvan kasteel
en ook dijk afgeleid zijn. Door het graven van graften (oudfrie-
se naam voor grachten) werd het dijklichaam van de Langedijk
opgeworpen.
Oktober 2000
AKCMBl,*
TïcjEWGDRpicjE flpptjAi/iii/fc£
- ARCWEDLPCji^cHE VOMPSTEN
42
