Wat is er over gebleven van onze luatermolens
De 13 molens
Waar stonden of staan deze molens, die de grote polder
Geestmerambacht bemaalden, en wat is er van bekend?
Om te beginnen kunnen we zeggen dat er van deze 13
watermolens nu nog twee zijn overgebleven. Deze twee
staan anno 2000 nog te pronken aan de Oosterdijk. Van
alle nog bestaande en verdwenen molens is van zeven
stuks een afbeelding bewaard gebleven. Wat van de ver
schillende molens bekend is volgt hierna.
Van noord naar zuid was de meest noordelijk molen
geplaatst op de Ambachtsdijk, nabij Kalverdijk. Deze
noemde men de Serwielder of Zeewielen molen en hij
werd gesloopt in ongeveer 1910. De molen stond officieel
bekend als 'molen L'. Alle molens werden aangeduid met
een letter.
De volgende molen stond ook ten noorden van Oudkar
spel aan het einde van de bebouwing van de Ambachts
dijk. Deze werd de Trompersmolen genoemd en droeg de
aanduiding 'molen K'. Waren alle molens al direct bin-
nenkruiers, de Trompersmolen was begin 17e eeuw nog
een wipmolen. De latere molen werd in 1879 door de
bliksem geraakt en is verbrand.
De derde molen stond even ten zuiden van de Hart Zuur-
koolfabriek tussen de Dorpsstraat en het water van de
Voorburggracht. Van deze molen, de 'molen I', zijn foto's
bewaard gebleven. In 1903 is de slopershamer er echter in
gezet.
De prachtige kotmolen (molen G) aan de zuidkant
van de Langebalk
Molen H staande aan de ringvaart, later kanaal Omval-Kol-
horn, iets ten zuiden van de huidige Roskamsluis
De vierde stond vlak bij de latere
Roskamsluis en was 'molen H'. Als
bijzonderheid kan worden vermeld
dat op 2 juli 1894 de bliksem
insloeg en brand veroorzaakte.
Gelukkig wisten de bewoners de
brand zelf te blussen. In het jaar
1930 is ook deze molen afgebroken.
Van molen H zijn nog diverse foto's
beschikbaar.
De Ambachtsmolens waren op één
na, alle achtkante vijzelmolens met
een wiekenvlucht van 84 tot 88 voet
en draaibare kappen. De vijfde
molen in de rij, molen G, was een
geheel ander type. Men noemde
het hier een 'kop- of kotmolen', ter
wijl de officiële naam 'wipmolen' is.
De plaats van deze molen was ten zuiden van de Lange-
balkbrug. Naar het schijnt was de molen al in de tweede
helft van de 16e eeuw gebouwd voor de droogmaling van
de Bergermeer. Wanneer verplaatsing naar Zuid-Schar-
woude heeft plaatsgevonden is niet achterhaald. Lange
tijd werd hij aangeduid als 'de kotmolen van Jan Hart' en
op een enkele afbeelding staat vermeld: 'molen Het Hart'.
Of dit verband hield met de familienaam, is niet bekend.
Door nog onbekende oorzaak is deze mooie molen ver
brand op 23 augustus 1934.
Oktober 2000
29