Lourens Bogtman; de Langedijker die wereldberoemd werd
gehuwd was met de kunstenaar Chris van Pesch, waren
vader Cornelis, moeder Grietje en jongere zus Nelli op
een gegeven moment werkzaam in het Kunstnijverheids-
atelier Bogtman aan de Soestdijkerstraatweg te Hilver
sum.
Zangles
Hij zong op jonge leeftijd al samen met zijn zus duetten,
waarbij hij de sopraanstem vertolkte. Dit viel op bij hun
buren Kees en Nicolaas Hendrik Andriessen, neven van
de componist Hendrik Andriessen. De eerste vroeg de
jonge Bogtman soli te zingen in de kindercantate 'Michiel
Adriaanszoon de Ruyter'. Lourens nam voor zijn genoe
gen al wel op 17-jarige leeftijd zangles bij Max Kloos,
maar omdat vader hoopte dat hij hem zou opvolgen
volgde hij aanvankelijk een handelsstudie. Helaas ont
brak het hem aan voldoende zakelijk inzicht. Desondanks
bleef hij tot ongeveer 1930 werken in de kunstnijverheid.
Rond zijn dertigste dacht hij 'nu of nooit' en werd het dui
delijk dat de muziek uiteindelijk toch zijn levensdoel zou
worden. De toen bekende zangpedagoge Kee van Zanten
velde echter een hard oordeel. "Wilt u daar uw geld aan
weggooien, aan die piepstem?" vroeg zij aan Lourens.
Overigens heeft zij enkele jaren later, nadat zij een concert
van hem te Haarlem had gehoord, haar excuses aangebo
den voor deze uitspraak.
Lourens ging achtereenvolgens studeren bij Professor
Franziska Martienssen in München en Berlijn. Deze les
sen werden grotendeels bekostigd door zijn familie. Na
een aantal nog niet zo belangrijke concerten debuteerde
hij in 1932 te Keulen met een kerstconcert bij de Bachver-
eniging aldaar.
Van 1930 tot 1933 nam hij zanglessen bij de beroemde
professor Otto Iro in Wenen. De stem van de jonge Bogt
man werd door Iro omschreven als 'een prachtig edel
getimbreerd orgaan, een kwaliteitsstem'. Dit viel ook op
bij niemand minder dan Arturo Toscanini. Deze vroeg
hem te zingen in 'Die Zauberflöte' van Mozart. Lourens
weigerde evenwel en ging liever eerst terug naar huis. Hij
zong toen o.a. in een stuk van Ernest W.Mulder. Hij gaf in
dat eerste seizoen als zanger achttien oratoria ten beste.
In Nederland kreeg hij na 1932 zangopleiding van de ver
maarde zangeres Aaltje Noordewier-Reddingius. Met
name mevrouw Noordewier heeft zeer veel betekend
voor zijn verdere zangcarrière. Van haar leerde hij het
evenwichtig samengaan van de muzikale en literaire
waarden in zijn voordracht.
Optredens
In de loop van de jaren '30 bouwde hij nationaal en inter
nationaal al een reputatie op, getuige het feit dat hij in
Oostenrijk zijn medewerking verleende aan de beroemde
Salzburger Festspiele. Al vrij vaak werd hij gevraagd
voor het zingen van basaria's. De inmiddels befaamde
opvoeringen van de Matthaus Passion in Naarden wer
den in 1938 reeds door hem opgeluisterd. Het zou echter
nog tot 1949 duren alvorens hij de befaamde Christus
partij van zijn vroegere leermeester Max Kloos zou over
nemen.
In 1934 werd 'Het Liederen en Oratorium kwartet' opge
richt, bestaande uit To van der Sluys, Annie Woud, Mar
cus Plooyer en 'Louis' Bogtman. De naam Louis, uit zijn
kunstperiode, verruilde hij voor Laurens. Nu dus met een
'a' in plaats van een 'o'.
Ter gelegenheid van het veertigjarig jubileum van de diri
gent Willem Mengelberg werd in mei 1935 een groots
opgezet Nederlands Muziekfeest gehouden in het Con
certgebouw te Amsterdam. Bij deze gelegenheid en ook
enkele jaren later bij het vijftigjarig jubileum van het Con
certgebouworkest was ook Lourens Bogtman reeds aan
wezig. Hij trad hier op tussen internationale coryfeeën als
de violisten Fritz Kreisler en Yehudi Menuhin, de cellist
Pablo Casals en de zangers Jo Vincent, Louis van Tulder
en Willem Ravelli. Een complete opsomming geven van
al zijn optredens zou in dit verband te ver voeren.
Bekend waren in die tijd ook de liederenavonden. Hier
zong hij vaak werk van moderne componisten als Hinde-
mith en Debussy. Lourens werd vaak vergeleken met zijn
grote voorganger Johan Messchaert (1857-1922), van
geboorte trouwens ook een Westfries.
In 1939 maakte de AVRO radio vijf keer een opname van
Lourens. De pianist Hans Schouwman was hierbij zijn
begeleider.
Een moeilijke periode
Een rare tijd is het voor musici geweest gedurende de
Tweede Wereldoorlog. De door velen gehate Nederland
se Kultuurkamer dwong artiesten in de pas te blijven
lopen met de Duitse regels. Er zijn artiesten geweest die
openlijk sympathiseerden met de Duitse bezetter en vrij
willig lid werden. Weinigen van hen waren evenwel
gecharmeerd van het Duitse bewind. Zij kozen noodge
dwongen voor deelname aan de Kultuurkamer omdat er
toch brood op de plank moest komen. Veelal was het
doorgaan met muziek uitvoeren een kwestie van overle
ven. Het zou te ver gaan om al deze mensen van samen-
heulen met de bezetter te betichten. Na de oorlog hebben
er wel onderzoeken plaatsgevonden naar vermeende col
laboratie met de Duitsers. Enkele artiesten kregen voor
één of meer jaren een optreedverbod opgelegd. Lourens
Bogtman behoorde hier pertinent niet bij. Sterker nog, hij
heeft lang geaarzeld om te tekenen en was na zijn beslis
sing een week ziek. Doordat zijn familie, die hem had
laten studeren, financieel van hem afhankelijk was
geworden, besloot hij toch te tekenen. Jarenlang heeft hij
er echter last van gehad dat hij in de oorlog heeft gezon
gen. Zozeer zelfs dat hij in 1966 officieel excuses vroeg
alvorens in Haifa, Israël te gaan zingen. Het werd hem
absoluut niet kwalijk genomen en het concert is een groot
succes geworden.
In 1942 werd het Nederlands Vokaal Kwartet opgericht,
24
Oktober 2000
