orieftaarf uit 1
E^eii
door Cor Oudendijk
Vorig jaar werden wij, naast vele andere schenkingen,
verrast met een oude briefkaart. Voorbedrukt met een
paarse zegel van 21 2 cent en gestempeld te Amsterdam
op 9 november 1883. De briefkaart was gericht aan den
Edel Achtb.Heere C.Kroon Mzn, Burgemeester van
Oudkarspel. Op de achterzijde staat te lezen:
'De door UEA. aan mij gezonden remise ad. f54,90, in Uwe
gemeente bijeengebracht ten behoeve der noodlijdenden in
Indië, is behoorlijk bij mij ontvangen.
Amsterdam, (handtekening)
9 November 1883. Penningmeester van de
Hoofdcommissie voor de
ramp in Nederl.Indië.
Op 20 mei 1883 was de bodem van Krakatau reeds open
gescheurd met een donderend geraas.
Het geluid was tot in Batavia (Djakarta) te horen.
Vier dagen verduisterde een asregen de gehele omgeving.
Een Duits schip 'de Pallas' voer op het moment van de
uitbarsting in Straat Soenda en belandde in de asregen,
die zo dicht was, dat het licht moest worden ontstoken.
Dit alles was nog maar een voorproefje van het werkelij
ke onheil dat zou plaatsvinden in augustus.
As en puimsteen (gestolde lava) werden over een afstand
van 400 Ned.mijlen verspreid. Een geweldige vloedgolf
rees tot 35 meter hoogte en verwoestte de stad Telok
Betong. De mensen vluchtten de bergen in, maar toch
vonden zo'n 6000 mensen de dood. Op het eiland Merak
eiste de vloedgolf 10000 mensenlevens.
In 1928 kwam het tot een volgende uitbars
ting, die evenwel minder was dan die van
1883. Ten behoeve van de getroffenen werd
kort na de ramp in het gehele land een inza
meling gehouden.
Hoe groot de landelijke opbrengst is
geweest is niet te achterhalen, maar we
weten nu dat de inwoners van Oudkarspel
bijna vijfenvijftig gulden bijeen brachten,
getuige de briefkaart.
Bronnen: - Diverse encyclopedieën, waaronder
met name Winkler Prins 2e druk 1886
De voorzijde van de briefkaart
Welke ramp had zich nu wel in 1883 voltrokken dat er in
alle plaatsen in Nederland geld was ingezameld. Wij zijn
eens gaan zoeken en vonden het volgende.
Een vloedgolf als gevolg van de uitbarsting van de vul
kaan de Krakatau op 26 en 27 augustus 1883, richtte een
spoor van vernieling aan op de kust van West-Java en
Zuid-Sumatra. Het aantal slachtoffers liep in de tiendui
zenden. Sinds 1680 had een uitbarsting niet meer plaats
gevonden. Men had dan ook niet verwacht dat er ooit
nog een vulkaanuitbarsting zou gebeuren.
Krakatau was een vulkaaneiland van 821 meter hoogte
dat met nog twee eilanden, Verlateneiland en Laageiland
in Straat Soenda lag.
De Maleise naam was Goenoeng Poelau Rakata, hetgeen
'bergeiland Rakata' betekent. Krakatau, dat het grootste
was, zakte voor een groot deel, na de uitbarsting in zee.
Van het oorspronkelijke vulkaaneiland was hierna nog
maar een derde over. Twee eilanden, die voor die tijd niet
bestonden, kregen de namen van Calmeyer eiland en
Steers eiland.
\9
eiland Krakatau in Straat Soenda tussen Sumatra en Java
JAVA
Oktober 1999
fficolaaapunt
T Ponfanq
£fyj;Sa(oria X
TfTji"]'
TTSebesi P.iangtp^,
V.rlüen
t?' 1 fr hsfö
q -V /Ptj/t
33
