1816
N'oordl-HollaiiJ.scli
.e
lappijj Tarn.
rant
dwaaroori
door Cees Rutsen
Inleiding
De start van de Brandwaarborg, zoals de verzekeraar in
Langedijk wordt genoemd, wordt niet gevormd door een
verzekeraar maar door een houthandelaar. Pas later zou
er een duidelijke splitsing komen tussen 'Eecen Brand' en
'Eecen Hout'.
Grondlegger Cornells Jansz Eecen werd geboren op 11
oktober 1761 te Schagen uit het huwelijk van Jan
Cornelisz Eecen en Geertje van der Stok. Het timmervak
leerde hij waarschijnlijk al in Schagen. In 1779 treffen we
de familie aan in Oudkarspel. Op 20 december 1793 trad
hij aldaar in het huwelijk met Teetje Constant.
Tot 1791 was Cornelis turfhandelaar en turfverscheper
geweest, maar op 9 januari van dat jaar verkocht hij zijn
16-tons schuit aan Klaas Koedijk en Arend Vroom en
keerde terug tot het timmervak.
In 1800 werd hij benoemd tot Schepen (wethouder) van
Oudkarspel en Kerkmeester van de kerk aldaar. Op 25
januari 1801 kocht hij een huis aan de oostzijde van de
Dorpsstraat in Oudkarspel voor 30,- en nog een woon
huis voor 95,- aan de westzijde.
Houtzager
In het voorjaar van 1803 kocht hij, de in 1758 van
Zaandam naar Alkmaar overgebrachte paltrokmolen 'De
Kieft' voor 650,-. Verkoper was Jan Teengs te Edam.
Molen 'De Kieft' had in Alkmaar aan het Zeglis gestaan
op de plaats van houtzaagmolen 'De Stroojonker'. De
naam van de molen werd na zijn tweede verplaatsing
gewijzigd in 'De Vier Gebroeders'. Hiermee vernoemde
Cornelis zijn vier zonen Jan, Gerbrand, Klaas en Pieter.
Een model van de paltrokmolen 'De Kieft', gemaakt in 1980
voor het 175-jarig jubileum van Houthandel Eecen.
Op 12 februari 1805 gaven de Schepenen hem toestem
ming om voor 300,- een stuk grond te mogen kopen in
de Zuiderkoogpolder, hetgeen lag achter zijn huis aan de
Dorpsstraat. De oppervlakte bedroeg 3 geerzen en 9 snee-
sen, wat neerkomt op ongeveer 1 hectare. Dezelfde
maand kreeg Cornelis toestemming van het
Gedeputeerde bestuur van Holland om de aangekochte
houtzaagmolen te verplaatsen naar de polder. Zo werd in
1805 de start gemaakt van de houtzagerij en houthandel
Eecen te Oudkarspel.
Op 28 maart 1806 kreeg hij het Patentrecht voor zijn
bedrijf voor groot houtzager, timmerbaas en koopman. In
1810 kreeg hij een paspoort voor bezoeken aan het bui
tenland. Hij was namelijk van plan het hout zelf op stam
te gaan kopen.
Verzekeraar
In de loop van de jaren waren Cornelis en zijn zonen ook
vakkundige molenbouwers geworden. Zij maakten niet
alleen molens, maar kochten en verkochten ze ook.
Het is bekend dat er nog al eens een molen door brand
verloren ging. Misschien is het daarom wel dat hij in 1816,
om precies te zijn op 5 oktober van dat jaar, de Noord-
Hollandsche Brandwaarborg Maatschappij oprichtte.
Daarmee behoorde de verzekeringsmaatschappij tot één
der oudste van ons land.
Uiteraard werd Cornelis Eecen de directeur. Tot commis
sarissen werden benoemd Cornelis Dekker te Winkel, Jan
Groenewoud te Koedijk en Teunis Zijbecarspel te
Oosterblokker. Er werd een reglement opgesteld dat voor
de deelhebbers moest gelden en werd aangeduid met de
naam 'wetten'. Het bevatte 22 artikelen en uit de inhoud
blijkt dat Cornelis Eecen en zijn commissarissen op voor
zichtige wijze begonnen. Het werkterrein bleef beperkt
tot het noorden van Holland, terwijl alleen gebouwen
verzekerd konden worden. De deelnemers werden daar
enboven in 2 klassen ingedeeld:
A. Eigenaars van gewone woonhuizen
B. Eigenaars van boerenwoningen, schuren, bakkerijen en
andere gebouwen, die op meerdere wijze vatbaarder
waren voor brand dan gewone woonhuizen.
Reglementen
Als een aantal naast elkaar staande panden tot een waar
de van 20.000,- tezamen verzekerd was, dan werd een
tussenruimte van 50 roeden in acht genomen alvorens een
volgend pand in te schrijven. Ook werden er geen perce
len aangenomen tot een hogere waarde dan 10.000,-.
Een deelhebber werd verplicht zich voor 3 jaar te verbin
den. Hij betaalde 25 stuivers voor elke 1000,- voor het
eerste jaar en 121 2 stuiver voor de volgende jaren.
Taxatiekosten waren 30 stuivers voor de eerste 4000,- en
10 stuivers voor iedere 1000,- daarboven. Duur was dus
in die tijd de brandverzekering ook al niet.
Oktober 1999
13
