de Tweede Kamer niet werd aangenomen.6 Pas in 1913 keerde het tij. Lely wordt voor de derde maal minister op voorwaarde dat het Zuiderzeeproject nu echt regeringsvoornemen wordt. Tijdens het kabinet Cort van der Linden brak de Eerste Wereld oorlog uit. Hierdoor kwam het plan voorlopig toch op een zijspoor te staan. Immers, er golden andere prioriteiten: de mobilisatie, de handhaving van de neutraliteit, het organiseren van overzeese handel, distributie. En ook gold: het plan was te duur.... Hoe het dan ook met Lely's wetsontwerp zou zijn afgelopen als er niet gebleken was dat er meer landbouwgrond moest komen, is zogenaamde if- history. Daarbij kwam de stormvloed van 1916 die burgers en bestuurders met de neus op de feiten drukte, omdat het hele Zuiderzeebekken waaron der ook Anna Paulowna en Wieringen, getroffen werd. Zo is op Stroe de Oude Zeedijk ook in 1916 doorgebroken, zoals vele malen voordien. Zonder twijfel zou zonder die stormvloed het hele project vertraging hebben opgelopen. Maar nogmaals: er waren ook veel protesten tegen de plannen.7 Op 31 maart 1919 werd onder voorzitterschap van Lely de Zuiderzeeraad geïnstalleerd.8 Vanuit deze raad werd een aparte dienst Zuiderzeewer ken ingesteld. Hieronder vielen ook de Wieringer zeedijken die van Rijkswaterstaat op 1 januari 1922 werden overgedragen aan deze nieuwe dienst. Het eerste project: de Amsteldiepdijk Met de Amsteldiepdijk heeft men een belangrij ke verbinding gerealiseerd tussen Wieringen en het vasteland van Noord-Holland. Op 2 juni 1920 werd het werk gestart, overigens zonder veel ophef. Bouw Amsteldiepdijk. Kraan verricht stortwerkzaam- heden voor het dijklichaam. In theorie had dat kunnen gebeuren vanaf de Oostdijk van de Anna-Paulownapolder. Maar juist daar brak in 1916 de dijk, omdat de ondergrond slap was. Gekozen werd daarom voor de aanslui ting ter hoogte van de Balgdijk. Met noordelijk van Wieringen opgebaggerd keileem ("mirakels harde klei") en zand werd een dam tot stormvloedhoogte opgebouwd. Diep uitgesleten stroomgaten wer den gedempt en zodoende ontstond onder water een soort vlakke vloer. Drie baggermolens deden hun werk op zee, vijf sleepboten voeren volle en lege bakken zand en stenen heen en weer. Maar de zeebodem die deels uit veen bestond bleek slap en grote stukken pas aangelegde dijk verschoven, verzakten en spoelden weg. Uitzakking van de dijk. Nog altijd kan men op de 'Korte Afsluitdijk' de 'Verzakking' zien en ervaren. Uiteraard maakte men gebruik van zinkstukken, waarbij zich bij het laatste gat een groot probleem voordeed: toen de opening slechts 300 meter was, liepen er getijde stromen door: drie a vier meter per seconde. Het was voor de aannemer een financiële strop en voor de ingenieurs van de Dienst Zuiderzeewerken een emotioneel drama.9 Toch lukte het. Op 31 juli 1924 was de afsluiting van het Amsteldiep zo goed als gereed. Op Wieringen konden de eilanders de Zuider zeewerken van een afstand gadeslaan. Ook de Duitse kroonprins Wilhelm, sedert 1918 in balling schap op Wieringen, was er getuige van. Hij maakte een fraaie vergelijking tussen het afzetten van zijn vader en de Nederlandse strijd tegen het water. Wilhelm II had weliswaar nog hervormingen door gevoerd en concessies gedaan, maar de dijk hield bij opstekende storm geen stand. "Zelfs de geni aalste dijkgraaf zou niet bij machte geweest zijn de Historische Vereniging Wieringen "Op de Hoogte" 30e jaargang nr. 3 - 2018

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Op de Hòògte - Wieringen | 2018 | | pagina 12