Geschiedenis Wieringer Molens
door Rien Eykelenboom
Molen De Hoop en zijn voorganger
Tot voor kort werd aangenomen dat molen De Hoop in Den Oever afkomstig zou zijn uit Huisduinen.1
Echter ook de Historische Vereniging Wieringen kon dit in 2004 niet bevestigen.2 Dit was de aanleiding
om wat nader onderzoek naar de herkomst van molen De Hoop om vast te stellen of deze wel of niet een
link heeft met Huisduinen. Hierbij is vooralsnog gebruik gemaakt van oude land- en zeekaarten.
Is de huidige molen afkomstig uit Huisduinen?
In de database van verdwenen molens in Nederland wordt aangegeven dat bij Huisduinen een
standerdmolen noord van het huidige Huisduinen heeft gestaan tot de stormvloed van 1570.3 In 1570
bleken de dijken niet bestand tegen de Allerheiligenvloed.4 Huisduinen verloor bijna 100 van de 112
huizen die er stonden, waaronder ook de eerste kerk. Daarna moest Huisduinen bijna helemaal opnieuw
worden opgebouwd, meer ten oosten van de oude kern. Of de standerdmolen van Huisduinen het heeft
overleefd, is niet zeker.5
Wel zijn er meldingen in archieven dat zowel in Huisduinen maar ook in Callantsoog rond 1588 er
toestemmingen worden gegeven om een korenmolen (opnieuw) op te bouwen en de kosten ervan
hoofdelijk over de inwoners om te slaan.6 In beide gevallen wordt aangenomen dat deze molens dienden
ter vervanging van de bij de stormvloed verloren gegane standerdmolens (beide korenmolens). Bij de
wederopbouw werden ze volgens de database van verdwenen molens allebei vervangen door een
(achtkantige) grondzeiler.
Kaart uit 1623 waarbij nabij Huisduinen
een molen is ingetekend.
Volgens de Helderse Molenstichting is de tweede korenmolen in Huisduinen diverse malen verkocht,
uiteindelijk in 1861 voor f 3260,- aan de Johannes Stephanus Janzen en Johannes Eilard Janzen -
aannemers te Den Helder. Zeer waarschijnlijk werd deze molen in Huisduinen in 1862 gedemonteerd en
als molen De Poolster in de wijk Zandburen noord van Hippolytushoef weer opgebouwd.7
Dat betekent dat de huidige molen De Hoop zeer waarschijnlijk niet afkomstig is uit Huisduinen.
Dat roept dus de vraag op hoe het dan zit met de herkomst van de huidige molen De Hoop in Den Oever
en zijn voorganger. Immers de eerste korenmolen uit Huisduinen is waarschijnlijk verloren gegaan in
1570 tijdens de Allerheiligenvloed en de tweede korenmolen uit Huisduinen is in 1862 naar Zandburen
verplaatst.
Dit roep drie vragen op:
1. Sinds wanneer staat er een molen nabij Den Oever?
2. Was de voorvanger van de huidige molen een standerdmolen?
3. Sinds wanneer staat de huidige molen bij Den Oever?
- ACsf
Historische Vereniging Wieringen "Op de Hoogte" 30e jaargang nr. 2 - 2018
