Menschenvrienden
formeerde Kerk was, na de totstandkoming van
het Koninkrijk, in 1816 omgevormd tot'Neder
landse Hervormde Kerk'. Ze was bijna een staats
kerk geworden, waarop de koning bij Algemeen
Reglement het opperste toezicht hield. In het
Kerckeboek van Wieringen is vanaf 1847,1848
echter wel een verandering van toon te bespeu
ren. Misschien hing die verandering wel samen
met de geest des tijds: de geest van 'vrijheid van'
en 'vrijheid tot'. De grondwetswijziging van 1848
bracht een liberale omwenteling teweeg, waar
bij onder andere de vrijheid van meningsuiting
en van godsdienst constitutioneel werden vast
gelegd.
Vanaf die jaren worden de observaties in het
Kerckeboek heftiger van toon en persoonlijker
van waarneming, ook als het gaat om maat
schappelijke problemen en tegenstellingen. Zij
maken meer dan voorheen gewag van de bede
ling van armlastigen, van de stand van zaken in het
armenhuis en van de oprichting van en conflicten
binnen een weeshuis dat enige jaren heeft be
staan.
Een meer dan honderd jaar slepend conflict
tussen de burgerlijke overheid en de diaconie
van de Hervormde Gemeente over de mate van
invloed op het beheer van de fondsen van de
Armenkassen neemt in deze periode een aan
vang. De kerkelijke armenzorg maakte volgens
twee Koninklijke Besluiten van 1822 deel uit van
de publieke armenzorg. De liberale omwente
ling van 1848 luidde echter het begin in van een
formele en inhoudelijke scheiding van kerk en
staat, waarbij geloof in toenemende mate tot
het privédomein en tot de vrijheid van de burger
kwam te behoren. Het conflict dat op Wieringen
Gilleren avond» to midden tiener zware hagelbui» zag men hier onver
wachts een sterk bliksemlichtwaarop bijna onmiddellijk een donderslag
gehoord werd.
De bliksem viel (alhier te Westerland) in een alleen slaand Iluis en stak hel in
brand» zoodot liet no weinige oogenblikkcn een puinhoop was. De bewoners van
hetzelve, twee vanhanden-urbeiJ levende Iluisgeziuueu het ec-ne uil Man,
Vrouw eu twee Kinderen, het andere uit cene Weduwe met drie Kinderen
bestaande, worden gelukkig niet door den bliksem getroffen maar verlo
ren, dewijl niets verzekerd was, nagenoeg alles wat zij bezaten, en zijn
derhalve, inzonderheid in hel tegenwoordig jaargetijde, niet in staal in
hunne behoeften te voorzien. Wij roepen daarom bij dezen ter hunner
gunste Uwe hulpvaardigheid in, ons vWijende mot de hoopdat door Uwe
medewerking de Krimp, die hen getroffen heeft, geleenigd worde, ^\at
Uwe liefde ons lot genoemd einde za! doen toekomen, zal dus met blijdschap
door ons ontvangen worden, gelijk ook door de neeren l'.GOEBIIAKT,
Makelaar in Effectenop den hoek van de Hecrengrachtbij de llooimarkt,
aan den Am stel, te Amsterdam, en II* VAM BE VEj^OE 9 "Wijn kou
per. in den Kooltuin, te Alkmaar; terwijl wij vervolgens langs dezen zelf
den wtg van de door ons ontvangen Gillen, mcldinc zullen maken.
Whïiunckn 14 December 184ft. VAM HEMfiEI., Jiurijemeextert
(18180) Ci. EEEIflIllJlS Predikant.
Advertentie in het Algemeen Handelsblad van 21 december 1846 en de Opregte Haarrlemsche Courant van 24 de
cember 1846. Er wordt steun gevraagd voor twee gezinnen uit Westerland. Hun huis was door de bliksem getroffen.
Ds. Leemhuis was medeondertekenaar.
Historische Vereniging Wieringen "Op de Hoogte" 28* jaargang nr. 3 - 2016
