en het licht door twee ramen
getemperd binnen komt. Ver
der is er als kleur verf donker
eikenhout of notenhout ge
bruikt. Boven het catechisatie
lokaal, over de gehele breedte
van de kerk, is nog een vertrek
dat tot vergaderplaats voor de
Protestantenbond is bestemd.
De trap die naar deze boven
verdieping leidt, geeft tevens
toegang tot het orgel. Door de
bouw van genoemde twee lo
kalen in het voorste deel van
de kerk, is van de overtollige
ruimte, zoals die in vele oude
kerken aanwezig zijn, op doel
matige wijze gebruik gemaakt.
In het koor van de kerk is één
ruimte afgeschoten voor con
sistoriekamer. Het middendeel
van het grote gebouw is dus
nu de plaats voor de gewone
godsdienstoefening waar meer
dan genoeg ruimte is. Men
ziet hier het hoge gewelf en
de hoge smalle ramen in spits
boogstijl, waarvan één met
een glasschildering. Overigens
herinnert weinig of niets aan
het gebouw zoals het er voor
enige eeuwen moet hebben
uitgezien. Dit komt ook door
het ameublement en de aange
brachte verwarming en verlich
ting die als eisen van de jongste
tijd zijn aangebracht. Een twee
tal eenvoudige borden aan de
muur bevatten een naamlijst
van predikanten die hun ambt
bij de Nederlands Hervormde
gemeente te Hippolytushoef
en elders op het eiland hebben
waargenomen sedert 1574. In
de zuidelijke muur is een zwart
marmeren plaat gezet met de
volgende inscriptie: 'Het is een
edele, zoo niet de edelste vorm
van weldoen, die den mensch
de gelegenheid opent aan zijn
verhevenste aspiratiën te vol
doen'. Door de milde schenking
van de heer P.W. Janssen te
Amsterdam werd dit kerkge
bouw, najaren van vruchteloos
pogen in het hele land en met
een bijdrage van het Rijk en de
Algemene Synode, in 1895 ge
restaureerd en in de oorspron
kelijke vorm teruggebracht.
'Heil den belangeloozen gever
P.W. Janssen!' Aan het doophek
is nog vermeld dat deze geres
taureerde kerk is ingewijd op
15 maart 1896 door de consu
lent Ds. H.A. Ludwig uit Den
Helder.
Na het hebben bekeken
van al deze bijzondere dingen
verlaat men de kerk over de
begraafplaats naar het plein
dat rondom de kerk ligt. De
omgeving herinnert aan de
marktplaats te Schagen of een
ander plattelands stadje waar
de kerk ook in het midden staat
met de huizen er om heen ge
groepeerd. Alleen woont hier
niemand twee of meer hoog.
Het zijn huizen van het gewone
dorpsmodel. Een deel van het
plein wordt 's zomers gebruikt
als marktplaats en met de ker
mis is het geheel bezet met kra
men en tenten en wat daarbij
hoort. De Wieringer kermis is
een drukke kermis. De gemeen
te Wieringen telt ruim 2000
inwoners die kermis vieren
aan 't Dorp. Deze kermis staat,
ook aan de vaste wal, bekend
van 'de Tulenmarkt'. De laatste
naam staat in verband met een
zeer eigenaardig gebruikdat bij
het begin van de kermis plaats
vond, tegelijkertijd met de ver
pachting van de tiendrechten
of tienden op het eiland. De
kermis begint altijd op de laat
ste donderdag van de maand
juli en duurt tot en met dins
dag. Op donderdag, de eerste
kermisdag, worden 's morgens
om tien uur de burgers bij klok
gelui opgeroepen naar de gro
te kerk van het Dorp te komen.
Niet om een godsdienstoefe
ning bij te wonen maar alleen
om daar een tuul in ontvangst
te nemen, een klein vierkant
bolletje van vers gebakken tar
wemeel. Bij de kerkdeur ston
den dan twee personen die, elk
met een zak vol tulen, aan een
ieder die in de kerk kwam een
bolletje uitdeelden. Niemand
van de Wieringers was zo on
beschaamd om tweemaal de
hand uit te strekken voor een
dubbele kermisgave, want dat
zou zwaar aangerekend wor
den. De tuul werd soms ook
als relikwie bewaard. Over de
oorsprong van dit zonderlinge
gebruik schijnt men niets met
zekerheid te weten. De pachter
van de tiendrechten, de 'tien
denheer', bekostigde deze tu
lenuitdeling. Verondersteld zou
kunnen worden dat deze gave
aan de eilanders een verplichte
schenking was als vergoeding
voor de voordelen die hij van
hun grond genoot. Thans zijn
de tienden afgekocht en is de
tulenuitdeling aan de kerkdeur
vervallen. De Wieringers heb
ben het gebruik van warme tu
len als kermismaal aangehou
den. Alle bakkers op het eiland
hebben het dan bijzonder druk.
Ze beginnen 's morgens om 6
uur en tot 's avonds laat zijn de
tulen verkrijgbaar en worden
zelfs hier en daar aan huis be
zorgd en dan met ham opge
diend. Huisvrouwen en dienst
bodes profiteren zeer van dit
aloude gebruik, want dit een
voudige menu betekent dat
na het eten alles spoedig is op
geruimd, waarmee tijd wordt
Historische Vereniging Wieringen "OpdeHöögte" 27e jaargang nr. 3 - 2015
