De verhalen achter de oude vliegtuigmotoren op Vatrop
door Jan Wessels
Samenvatting:
In de nacht van 26 op 27 januari 1943 wor
den vier Lockheed Hudson bommenwerpers
van 320 Dutch Squadron RAF, afkomstig van
het Engelse vliegveld Bircham Newton, uitge
zonden om een Duits konvooi aan te vallen. De
Hudson 'EW 919' wordt bij Terschellingerbank,
waarschijnlijk het slachtoffer van Duits afweer-
vuur (Flak). Van het toestel en de vier beman
ningsleden wordt niets meer vernomen. De
piloot van het toestel was Bootsman Chris Kost
uit Den Helder. Vele jaren later wordt bij Ter
schelling door de Wieringer viskotter van de
gebroeders De Haan één van de beide Pratt
Whitney (P&W) motoren van deze Hudson op
gevist. De motor krijgt uiteindelijk een perma
nente plek in de berm van de Vatropperweg bij
het huis van de familie de Haan.
Bovenstaande beschrijving is één van de mo
gelijke verhalen achter deze motor. De motor
staat symbool voor:
De nachtelijke bombardementen op Duitse
havensteden en de aanvallen op Duitse on
derzeeboten en konvooien langs de kust.
De wereldwijde betrokkenheid van diverse
landen bij de luchtoorlog boven Nederland.
Vier vliegtuigbemanningen, totaal negentien
jonge mannen die geen van allen de oorlog
hebben overleefd: één Canadees, één Nieuw-
Zeelander, vier Britten, vijf Polen en acht Ne
derlanders. Achter de namen van twaalf man
nen staat 'MIA' (Missed In Action) vermeld.
Hun lichamen werden nooit geborgen. In
deze groep bevinden zich de bemannings
leden van twee Hudsons van het beroemde
Nederlandse 320 Squadron RAF. De stoffelijke
overschotten van de andere bemanningsle
den zijn op diverse plaatsen in het Wadden
gebied aangespoeld; ze werden begraven op
Terschelling (2), op Ameland (1), op Schier
monnikoog (2), in Ulrum (1) en in Nijmegen
(1).
Door de gebroeders De Haan werd later ter
hoogte van IJmuiden een Wright-vliegtuigmotor
opgevist. Deze motor heeft ook een plaats in de
berm gekregen en staat symbool voor:
De bombardementen op Duitsland bij dag
licht door zwaar bewapende B-17 'vliegende
forten', die later in de oorlog werden begeleid
door langeafstand-jagers, zoals de Thunder
bolt, de Lightning en de Mustang.
Twee Amerikaanse vliegtuigbemanningen,
totaal 19 jonge mannen, die allemaal heel
huids het aangeschoten vliegtuig wisten te
verlaten. Achter hun naam staat POW (Priso
ner Of War). Ze werden door de Duitsers
krijgsgevangen gemaakt en hebben allen de
oorlog overleefd.
Het onderzoek:
Bij het onderzoek heb ik getracht antwoord te
krijgen op de volgende vragen:
Wat is het fabricaat en type van beide moto
ren?
Welke vliegtuigen waren in Tweede Wereld
oorlog uitgerust met deze motoren?
Welke vliegtuigen van dit type zijn neerge
stort in de vindgebieden?
Wat waren de missies van de verschillende
vliegtuigen?
Wat is er bekend over de bemanningen?
In dit artikel wil ik me beperken tot de rech
ter motor, opgevist bij IJmuiden. In de volgende
editie de verhalen achter de "Terschellingmotor'.
Fabricaat en type van de motor:
Beide motoren zijn radiaalmotoren (of ster
motoren), waarbij de cilinders in een cirkelvorm
om de krukas zijn geplaatst. Op de motoren zijn
-22-
Historische Vereniging Wieringen "Op de Hoogte" 27s jaargang nr, 3 - 2015
