EN WEELDE VOOR TOEN, ROMANTIEK VOOR NU
- 19 -
Voortgezet onderwijs op Wieringen
door Gea Klein-Hamming
Wieringen kent een enigszins turbulente geschiedenis wanneer het gaat om het voortgezet onderwijs.
Het was trouwens niet alleen op Wieringen heel normaal om tot en met de zevende of achtste klas
het lager onderwijs te volgenook elders op het platteland was dat veelal het geval. Een enkeling
durfde de stap vanaf het platteland naar de stad te maken om daar hoger te worden opgeleid. Voor
de Wieringer jeugd was er nog een extra barrière: het oversteken van de Zuiderzee naar de vaste wal.
Na 1847 werd het makkelijker, de Anna Pau-
lowna polder is dan ingepolderd en de reis kan
volstaan met de postwagen., later de autobus,
naar de Haukes, dan de postboot, de tram van
Van Ewijcksluis naar Schagen om vervolgens op
de trein te kunnen stappen richting Alkmaar. Dat
was eigenlijk niet te doen. Om het eiland voor
een opleiding te verlaten moest je toch zeker we
ten dat je het in je mars had.
En waarvoor zou men goed moeten kunnen le
zen en rekenen? Zelden kwam er een vreemde
ling op het eiland, er heerste een 'ons kent ons'
gevoel en voor 1800 kende Wieringen nauwelijks
geld. Jaarlijks werd het verhandelde afgerekend.
Wieringen moest het grotendeels van de Wierin-
gers hebben. Men leefde in rust en vrede en met
en voor elkaar in een sfeer van onderling ver
trouwen. Desondanks was het gezelschapsleven
op een behoorlijk peil en er heerste een zekere
mate van welstand. Een ieder had een behoorlijk
bestaan.
Het oude Wieringen wordt aan de
vergetelheid ontrukt
De werkzaamheden aan de Zuiderzeewerken be
gonnen rond 1920. 'Het gaf bewondering voor
het gepresteerde maar het nadeel was het ont
nemen van iets moois, schoons, iets dat hen lief
was, was ontnomen en datgene was overgegaan
tot een herinnering', zo stelde men. Het even
wichtige en harmonische is niet behouden ge
bleven. Nieuwe woningen verrezen in moderne
stijl, nieuwe woonwijken werden ontwikkeld,
een jeugdherberg, speciaalzaken, verenigingen
en verenigingsgebouwen, badinrichting, nieuwe
wegen en ook nieuwe scholen en onderwijsvor
men deden hun intrede. Van een rustig, stil ei
land promoveerde Wieringen tot een schakel in
het Nederlandse wegennet en tot een centrum
van leven en vertier. De Zuiderzeewerken wer
den een toeristische attractie. Sindsdien nam dit
voormalige eiland een regionale plaats in.
In 1935 telt Wieringen 6500 inwoners, ongekend
hoog en wordt er mede door de vestiging van
vreemde vissers, het driehonderdste nummer
uitgereikt in de visserij. W. de Boer ontvangt het
nummer WR300. Een hoogtepunt maar tegelij
kertijd een keerpunt. De visserij gaat achteruit,
waardoor ook de middenstand wordt getroffen.
Er kwamen speciaalzaken waardoor de behoefte
om naar de stad te trekken werd ondervangen.
De veranderingen vroegen nieuwe ontwikkelin
gen.
Nieuwe ontwikkelingen op het
voormalige eiland
In de meeste gevallen verliet de jeugd na klas
zes al vroegtijdig het onderwijs, er was werk aan
de winkel. Het vak werd niet op school geleerd
maar in de praktijk. Voor de jongens van Wierin
gen veelal de landbouw of visserij, voor meisjes
werd het een betrekking in een gezin of winkel of
wanneer het nodig was werd thuis ondersteuning
verleend. Na het huwelijk riep voor meisjes de
eigen huishouding, wat veelal gepaard ging met
het krijgen van kinderen.
Onder andere door de Zuiderzeewerken, het
tijdelijke verblijf van de UlO-school vanuit de
Wieringermeer na de onderwaterzetting, een
burgemeester die in de Tweede Wereldoorlog een
VGLO stichtte en een Vestigingswet, brachten
in snel tempo verandering. Er moest ontwikkeld
worden, zowel persoonlijk als maatschappelijk.
Er werd ingezien dat de horizon qua onderwijs
verder reikte dan Wieringen, ook voor meisjes.
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 25e jaargang nr. 1 - 2013
