D OOPSGEZINDE GEMEENTE AL EEUWEN OP WlERINGEN
- 118 -
samengesteld door
Tan Lont-Lont, Jan Lont Czn. en Gea Klein-Hamming
Het jaar 2011 is een bijzonder feestelijk jaar voor de doopsgezinde gemeente op Wieringen. Het is
vierhonderdvijfenzeventig jaar geleden dat Menno Simons als kerkhervormer en grote inspirator
van de wederdopers-beweging het doopsgezind denken vorm gaf Hij stierfin 1561. In 1735 werd het
Doopsgezind Seminarium als particuliere predikantsopleiding van de Amsterdamse doopsgezinde
gemeente opgericht. Dit jaar is het ook tweehonderd jaar A.D.S. Algemene Doopsgezinde Sociëteit.
DeVermaning aan deVermaningssteeg te Hippolytushoef werd gebouwd en geopend in 1861. De eer
ste vrouw die in Nederland predikante werd was de doopsgezinde Anna Zernike. Zij werd in 1911
predikante in de Friese plaats Bovenknijpe, nu De Knipe, gemeente Heerenveen. Op een na mooie
ronde getallenrespectievelijk 475, 450,276,200,150 en 100 jaar geleden, aanleiding tot een artikel
in Op de Hoogte.
Menno Simons, 1496-1561, werd in Utrecht
tot katholiek priester gewijd en in 1524 aan
gesteld als kapelaan in Pingjum, Friesland. Hij
voelde zich aangetrokken tot Luther en later tot
Huldrych Zwingli. Rond 1531 raakte hij onder
de indruk van de uit Zwitserland stammende
anabaptisten, ook wel dopers of wederdopers
genoemd. Toch liet hij zich in 1532 tot pastoor
te Witmarsum benoemen. Hij preekte vurig te
gen de militante praktijken van Jan van Leiden
en Jan van Batenburg en was streng op de le
venshouding. Drie jaar later liet de katholiek ge
doopte Simons zich wederdopen. In verband met
de vervolgingen vertrok hij in januari 1536 naar
Groningen en Oost-Friesland. Hij was vooral ac
tief in wat nu Nedersaksen en Sleeswijk-Holstein
in Duitsland is. Zijn aanhang is dan nog in de
minderheid maar de mennonieten zouden la
ter, vooral in Noord-Amerika, de hoofdstroming
van de Doopsgezinden worden. Menno Simons
overleed op 65-jarige leeftijd te Bad Oldesloe en
hij ligt daar begraven onder een linde die naar
wordt aangenomen door hem zelf is geplant. Op
11 september 1878 werd bij zijn geboortedorp
ter nagedachtenis aan Simons een monument
onthuld.
De kerken op Wieringen worden in 1845 door O.
G. Heldring, in deze tijd zou hij als schrijver van
een reisgids worden genoemd, beschreven als
'vervallen en weinig bezocht'. De Wieringers wa
ren geen kerkgangers, wanneer men ging was het
hoofdzakelijk voor de predikant. Gemengde hu
welijken waren dan ook niet vreemd. Zo trouwde
de doopsgezinde dominee Nicolaas Pott met de
rooms-katholieke Maartje Pelder. Dit werd geac
cepteerd.
Dominee N. Pott
Binnen de doopsgezinden kende men drie stro
mingen, Friezen, Vlamingen en de Waterlanders
uit Noord Holland. De Friezen hebben zich
in 1639 in een genootschap verenigd, in 1841
kwam er een fusie tot stand met de Waterlan-
der of Rijper Sociëteit. In de 18e eeuw waren de
verschillende opvattingen tussen de stromingen
3
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Höögte" - 23e jaargang nr. 4 - 2011
