- 43 -
hoogstwaarschijnlijk de bron waarop alle Poolse
en Duitse geschiedkundigen zich baseren. Het is
niet duidelijk of er werkelijk familiepapieren zijn
geweest, of dat we te maken hebben met een ver
zinsel. Laten we voorlopig uitgaan van het eerste
en vaststellen dat sinds het einde van de zestien
de eeuw al het verhaal gaat dat Conrad Letzkau
vanWieringen afkomstig is.
Hirsch geeft in vergelijking met Osterroht ook
weer nauwkeurigere informatie:
"Als hier sein Vater durch den Gr af en von Hol
land oder auf Befehl desselben getödtet worden
be gab sich die aus dem Lande vertriebene Mut
ter mit ihrem Sohne nach Preussen zu dem ihr
befreundeten Ordensvogte von Grebin im Danzi-
ger Werder, der ihr einen Wohnsitz in dem seiner
Vogtei unterworfenen Dorfe Leczkau anwies, von
welchem Dorfe der Sohn den Familiennamen ent-
lehnte".1
toen hier zijn vader door de graaf van Holland
of op diens bevel gedood werd, begaf de uit het
land verdreven moeder zich met haar zoon naar
Pruisen naar de bevriende orde-voogd van, Gre
bin in Danziger Werder, die haar een verblijfplaats
gaf in het dorp Leczkau dat onder zijn voogdij
stond. De zoon ontleende aan dit dorp zijn fami
lienaam)
Zoals we in dit artikel nog zullen zien wordt door
de toevoeging "oder auf Befehl desselben" een
belangrijke zwakte in het verhaal zoals dat door
Osterroht wordt verteld weggenomen.
De graaf van Holland en de
heer van Wateringen
De vermelding dat de vader van Conrad Letz
kau gedood zou zijn door de graaf van Holland
brengt ons terug in eigen land. Algemeen wordt
aangenomen dat Letzkau in de tweede helft van
de veertiende eeuw is geboren, precies de peri
ode waarin graaf Willem V verwikkeld was in een
ingewikkelde machtsstrijd met in eerste instantie
zijn moeder, Margaretha, en later met de steden
in het graafschap Holland: de Hoekse en Kabel
jauwse twisten. Willem V is vooral bekend - of be
rucht - vanwege de geestesziekte die zich in 1357
of 1358 bij hem openbaarde. Volgens de traditi
onele versie, gebaseerd op een vijftiende-eeuwse
kroniek, sloeg Willem V Gerard (ook wel Gerrit
genoemd) van (de) Wateringe tijdens een feest in
1358 zonder directe aanleiding dood nadat hij
na het bezoek van een feest aan het Engelse hof
krankzinnig naar Holland was teruggekeerd.
Robert Fruin, een vooraanstaande negentien-
de-eeuwse historicus, schreef eind negentiende
eeuw twee artikelen waarin hij korte metten
maakte met deze versie van de moord op Gerrit
van de Wateringe. Door zorgvuldig de beschikba
re bronnen te bestuderen en te combineren komt
hij tot het volgende inzicht:
Allereerst stelt hij dat de moord op Van de Wa
teringe niet in 1357 of 1358 plaatsvond, maar al
in 1354.
GraafWillem V van Holland, 18e eeuzvse gravure
1 Eind negentiende begin twintigste eeuw zijn zelfs twee nu bijna vergeten romans verschenen waarin dit
gegeven wordt naverteld: Ernst Wichert - Heinrich von Plauen (1874) en Julius Pederzani-Weber - Der
Treuschwur des Kunrat Letzkau (1909)
7 V V
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Höögte" - 23e jaargang nr. 2 - 2011
