- 23 -
verteld. Een van de mannen vroeg aan Jaap Mooy
die ook zat te wachten: 'Maar Jaap, wie moet jou
nou begraven als je aan de beurt komt?'. Waarop
Jaap antwoordde: 'Dat zien ze dan maar!' En
op 7 april 1954 was het zover. Jaap overleed op
63-jarige leeftijd.
GerritVoos, Zandburen Hippolytushoef.
Op Wieringen kende men de
burenplicht.
Hoe sober ook, het medeleven van de eiland
bewoners bij ter aarde bestellingen was door de
eeuwen heen een ontroerende gebeurtenis. Het
waren allen rouwdragenden, het was de buur
man, die met zijn boerenwagen en paard en de
buren die achter de wagen liepen, die hun 'bu
renplicht' volbrachten en hem of haar, die ze zo
van nabij hadden gekend, met diepe weemoed de
laatste eer bewezen. Ieder wist hoe ver zijn buurt
strekte, waar hij die plicht had te vervullen, dit
was een ongeschreven wet, ook het afleggen, om
zeggen, grafgraven en klokluiden. De burenplicht
was goed geregeld, buren hielpen waar nodig en
op het geloof werd niet gelet maar het bracht ook
wel eens grote problemen. In de jaren rond 1918,
de jaren van de Spaanse griep waren er buren
die weigerden om te helpen, wegens het besmet
tingsgevaar, dan was zo'n begrafenis moeilijk.
Maar ook bij onenigheid binnen de familie en
onder buren was de burenplicht soms een last.
Begin 1900 komt er een kentering in deze eeu
wenoude traditie. Diverse redenen lagen er aan
ten grondslag. De visserij werd drukker, evenals
het bedrijfsleven, dus de beschikbare tijd werd
minder. Voor het aan- en omzeggen werden vaak
dezelfde personen gevraagd, in het geheel geen
buren, maar die het werk naar behoren deden en
er voor betaald werden. De beheerders van de
begraafplaatsen stelden soms vaste doodgravers
aan, zodat zij meer invloed konden uitoefenen
op het in orde houden van de begraafplaatsen.
En er waren mensen die aan een begrafenis een
centje bij konden verdienen, door onder andere
hun paard en wagen te verhuren. Zo raakte de
burenplicht meer en meer op de achtergrond.
Bovendien vestigden zich tijdens de Zuiderzee
werken tal van vreemdelingen tussen de Wierin-
gers. Waar het aanvankelijk meest jonge mensen
waren, hadden zij in het begin persoonlijk met
het begraven weinig bemoeienis, maar later ver
anderde dit. Zij hadden andere begrippen over
burenplicht en brachten hun eigen gewoonten
mee. De burenplicht schoot door de sociale nood
waarin zo velen verkeerden te kort, de kwijnende
burenhulp en de rommelige uitvoering van de
begrafenissen bewoog de oprichters een vereni
ging in het leven te roepen. Al ging dat niet he
lemaal van harte, toch verdween de burenplicht
langzaam en uiteindelijk ging dit stukje Wierin-
ger folklore verloren Toch zal niemand naar de
oude toestand terugverlangen.
Rond de jaren '20 in de vorige eeuw wordt de
Rouwkoetsvereniging Westerland opgericht. E.
Baijs is voorzitter, Jan Siesling secretaris, R Tij-
sen, penningmeester en de leden waren C.Ver
meulen, D. Rotgans (door overlijden opgevolgd
door C. Boersen) en H. Doesburg (wegens werk
zaamheden in de Wieringermeer opgevolgd door
H. Stubbe. Bij het oprichten of omvorming tot
de vereniging werd als nieuw bestuurslid M.
Mast gekozen, al de andere genoemde leden
bleven in functie. Mast kreeg een jaar later de
samengevoegde functie penningmeester/secreta
ris. In 1942 trad Bais af als voorzitter, zijn plaats
werd ingenomen door Freek Bontkes. Jan Sie
sling overleed in 1939, zijn plaats werd ingeno
men door G. Dirks. Uit alles blijkt dat er binnen
het bestuur niet veel wisseling zijn geweest. De
verhoudingen in het bestuur zijn goed en dat is
de vereniging ten goede gekomen.
In de tien jaar van haar bestaan verrichtte de
Rouwkoetsvereniging over de gehele gemeente
haar werk en de vraag was langzamerhand gere
zen of niet de tijd gekomen was het begrafenis-
werk in zijn geheel te verzorgen. Door een bij
gehouden statistiek van het aantal sterfgevallen,
was men tot de conclusie gekomen van gemid
deld tien begrafenissen per jaar te Westerland en
uit een berekening zou een contributie van f 2,50
per gezin per jaar voldoende zijn, zodat de ver
eniging de gehele begrafenis, als bode, dragers,
uitkleerders enzovoort zou kunnen verzorgen.
De kosten van de kist waren hier niet bij inbegre
pen. Die werden door de familie besteld bij de
plaatselijke timmerman. Er wordt besloten een
vlugschrift huis aan huis te verspreiden, waaraan
een strook tot intekening als lid is bevestigd. Ie
der deel van de gemeente hield zijn eigen drager
korps. Op 17 december
1936, in café Duijnker BEKENDMAKING,
te Westerland, is het
zover. Er zijn alleen m*de bekend. dat hu
nog twee problemen NIET
voordat men overgaat evengoed als voorheen
tot officiële oprichting; begrafenissen enz. verzorgt
het aantal leden en de eleiK)>
financiën. Ook is er I- STEIGSTRA,
nog een discussie over
BEKENDMAKING.
NIET
begrafenissen enz. verzorgt
J. STEIGSTRA,
Ondergetóekende maakt hier-
t werkende voor „De Laatste Eer'
iii i bn voorkomende gebeut tenisseis
i Westerland. Wieringen
Ondergetekende maakt hier
mede bekend, dat hu
werkende voor „De Laatste Eer',
evengoed als voorheen
bil voorkomende gebeurtenissen
BeleeM aanbevelend.
Westerland. Wieringen
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 23e jaargang nr. 1 - 2011
