0
ERGETEN GROEP
- 18 -
door Piet C. Luijt
Beurtschippers en vrachtvaarders van Wieringen
In de tijd dat het wegverkeer nog niet zo ontwikkeld was, bestond in Nederland een fijn vertakt net
werk van transportdiensten over het water. Zogenaamde beurtschippers onderhielden vaste diensten
tussen twee of meer plaatsen. Hun werk verschilde van dat van de "gewone" binnenvaart. Een bin
nenvaartschip vertrok namelijk pas als de kapitein voldoende lading had en was ook niet gebonden
aan een vaste route. In een tijd waarin de handel toenam voldeed dergelijke vrijblijvendheid niet
langer, er was grote behoefte aan vaste en geregelde scheepvaartverbindingen. Een handelaar of fa
brikant wilde zijn klanten kunnen garanderen dat zij de spullen op een bepaald tijdstip ontvingen.
Via de beurtvaart kon dat. De beurtvaart kon ontstaan door de vele kanalen en vaarten die in de
loop der eeuwen waren gegraven en was een bron van inkomsten voor de lokale overheid. Het was
voor een beurtschipper namelijk alleen interessant om in een vaste dienst te gaan varen als er niet te
veel concurrentie was. Hiertoe gaven provincies en steden vergunningen uit: per regio of route kreeg
slechts een beperkt aantal schippers toestemming om beurtdiensten uit te voeren. De schippers moes
ten uiteraard voor deze vergunning betalen.
Wieringen kende begin twintigste eeuw een aan
tal beurtschippers die met hun schepen (eerst
onder zeil en later gemotoriseerd) op Texel, Den
Helder, Amsterdam, Zaandam enzovoort voeren.
De beurtdiensten verdwenen langzaam maar ze
ker toen Wieringen met het vaste land werd ver
bonden.
Vrachtvaarders - schippers dus die zonder vaste
dienstregeling werkten - hielden het langer vol.
In dit artikel volgt een overzicht van de beurt
schippers en vrachtvaarders die vanaf circa 1900
vanuit Wieringen actief waren. Er zijn weinig
sporen meer van hun activiteiten, we kunnen dan
ook spreken van een vergeten groep.
1. Ap en Simon Asies, zoons van Piet Asjes.
Beurtdienst Wieringen - Amsterdam vanuit de
Haukes.
Simon was getrouwd met Marie Bays. Ap was
getrouwd met Maria Peel, deze vrouw had een
Jamin winkeltje naast Berkhout in de Hoofd
straat.
Schepen: Anna-Marie I en Anna-Marie II met
motor 40 PK Appinger Brons z.g. bakjes klapper,
later gedieseld en andere boot: 20 PK Kromhout.
2. Gebr. Kaan, Kees, Simon, Paul en Nan Kaan.
Beurtdienst Wieringen - Amsterdam.
Schepen: Motor schip (m.s.) "Clamase", 50 PK
motor met zetschipper Peter Lijmberg en een
ander kleiner m.s. met als schippers P. Kraal en
Dirk Numeijer, motor Kromhout of Deutz.
Vader Paulus Kaan, getrouwd met Geertje Lont,
is via de lichterschipperij en wierhandel in de
beurtvaart gekomen. De beurtdienst werd in
maart 1900 Wieringen-Alkmaar gesticht door
Paulus met m.s. Maria Anna, vanuit Den Oever.
Achter hun woonhuis aan de Parklaan 19 stond
de bedrijfschuur wierpakhuis inclusief wierpers.
Het echtpaar kreeg 3 zonen en 1 dochter; Corne-
lis (Cor), geboren 30-08-1889; Nanning, gebo
ren 14-06-1892; Simon, geboren 30-04-1894 en
Neeltje Marie, geboren 16-05-1900, overleden
03-03-1975. Zij trouwde Pieter Poppen, geboren
28-03-1898 te Wieringen, hij was procuratiehou
der in de bankwereld en overleed in 1990.
In 1919 werd het vervoersbedrijf opgericht, dat
in 1928 opgaat in 'N.V. Transportmaatschappij
Zuiderzee', met als directeuren Cor en Nanning.
Het bedrijf onderhoudt de beurtdienst Wierin
gen - Amsterdam. Het eerste schip is een mo-
tortjalkschip 'De Watergeus' met 20 pk Krom
houtmotor, gekocht van Tjeerd Buma uit Den
Oever. Waarmee tegelijk was overeengekomen
dat deze zich uit de beurtvaart zou terugtrek
ken. Het schip 'De Watergeus' van Tjeerd Buma
was een zogenaamde paviljoentjalk, gebouwd 20
maart 1896 te Echtenburg J.J. Bosbouwer en
is in 1927 gemotoriseerd. Achtereenvolgde sche
pen 'De Onderneming' en 'P. Kaan Czn' hadden
als thuishaven De Haukes. Verder transport, over
Wieringen, werd gedaan met paard en wagen en
later per auto.
Cor Kaan, schipper en expediteur, trouwt met
Trijntje Lont, dochter van Dirk Jsz en Teetje
Ruijter van Stroe, heeft in Amsterdam een bo
dehuis, verhuurt dekschuiten en heeft een steiger
aan het Damrak.
Nanning Kaan, expediteur, scheepsbevrachter,
eveneens als Cor directeur van 'N.V. Transport-
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 23e jaargang nr. 1 - 2011
