- 128 -
Gerrit Mante wordt op 12 maart 1869 benoemd
als gemeenteveldwachter op Wieringen. In no
vember 1869 verhuist het gezin Mante naar Wie-
ringen. Op 20 november 1869 worden zij daar
opgenomen in het bevolkingsregister. Gerrit zal
op Wieringen tweeëntwintig jaar werkzaam zijn
als gemeenteveldwachter, tot 1 juli 1891. Wat
deed een veldwachter eigenlijk?
"De veldwachter was geen professionele politieman.
De gemeente vond de functie van veldwachter ook
niet erg belangrijk. Hij werd slecht betaald en boe
zemde waarschijnlijk weinig ontzag in in zijn door
gaans versleten uniform. Vaak moest een veldwachter
vragen of hij op kosten van de gemeente najaren een
nieuwe uniformjas mocht kopen. Ook het salaris van
de veldwachter was laag. Gemiddeld verdiende een
veldwachter rond 1900 250 gulden per jaar. Verschil
qua inkomen was afhankelijk van de neventaken.
Was de veldwachter ook bode en opzichter bij open
bare werken, dan kreeg hij toeslagen van 25 tot 50
gulden per jaar. Vanaf de jaren 1930 treed een zekere
professionalisering in. Zo had de veldwachter recht op
dertig gulden rijwielvergoeding, vijftig gulden diplo
matoelage, honderd gulden uniformgeld, vrije woning
en medische behandeling. De nieuwe veldwachter
stond ook niet meer overal alleen voor. Bij bijzondere
gelegenheden als bijvoorbeeld de kermis stonden rijks
veldwachters van het district of leden van de Konink
lijke Marechaussee hem bij. De veldwachter werd
vanaf de jaren dertig ook ingezet als zedenmeester."
Ik weet van een oud familieverhaal dat voor 1940
de veldwachter van een dorp politie-examen
moest doen. Hij vond dat maar niets, dat kon hij
helemaal niet, zei hij. En dat was ook zo. Velen
slaagden niet voor dat examen. Deze veldwach
ter is toen gepensioneerd.
Op Wieringen kregen het echtpaar nog tien kin
deren, van wie er vijf al heel vroeg overleden:
naam: geboortedatum:
6 Willem
7 Catharina Elisabeth
8 Jan Adriaan
9 Gerrit
10 Catharina Elisabeth
11 Arie
12 Jacob
13 Pieter
14 Arie
15 Egbertus
25 december 1869
18 mei 1871
17 juni 1872
8 april 1873
5 mei 1875
16 februari 1877
16 februari 1877
5 mei 1878
24 september 1879
19 januari 1881
In 1891 vroeg Gerrit Mante gezien zijn leeftijd
aan de gemeente om ontslag en toekenning van
een pensioen. Hij zou eervol worden ontslagen
en hem zou een pensioen worden toegekend van
250,- per jaar. In een niet-openbare vergade
ring van de gemeenteraad werd besloten om zijn
verzoek te honoreren.
Maar... in een volgende raadsvergadering kwam
men met een nieuw idee. Er was dringend een
gemeentebode nodig. De schooljeugd was las
tig en de veldwachter moest ook steeds vaker
boodschappen doen voor de gemeente. En als
je nu Gerrit Mante eens niet ontsloeg en geen
overleden op: leeftijd:
8 april 1958, Wieringen 88 jaar
17 juni 1872 één jaar
18 juni 1891Wieringen 19 jaar
5 mei 1875, Wieringen
8 april 1877, Wieringen
één dag
zeven weken
1 oktober 1879, Wieringen
15 juli 1881, Wieringen
acht dagen
zes maanden
Gerrit Mante voor het Raadhuis van de Gemeente Wie
ringen op het Hoekje. Dat raadhuis is gebruik geweest van
28 november 1863 tot 3 oktober 1908.
Foto uit de collectie van Henk Braad)
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hóógte" - 20e jaargang nr. 4 - 2008