- 38 -
door Martin Bril
In het verhaal van de Afsluitdijk komen geen vrouwen voor.
Dat is vreemd. Al die duizenden mannen die aan de dijk
hebben gewerkt, moeten toch vriendinnen, verloofdes, moe
ders en vrouwen hebben gehad. Met het bijbehorende geluk,
verdriet en gemis. Ook kan ik me niet voorstellen dat zich bij
de grote arbeiderskampementen bij Den Oever geen hoeren
meldden, desnoods boerendochters op zoek naar een man.
Toch zijn ze er niet - of laat ik het zo zeggen: in alle literatuur
die ik over de aanleg van de dijk heb doorgeploegd, kom ik
geen vrouwen tegen. En ook op oude foto's en filmbeelden zie
je zelden vrouwen, en als je ze wél ziet vertegenwoordigen ze
datgene dat door aanleg van de Afsluitdijk verloren ging: de
visserij van Volendam en Urk, de bedrijvigheid van Enkhui
zen en Hoorn. Veel klederdracht dus, maar weinig noeste ar
beid, en al helemaal geen erotiek. Of liefde, zo u wilt. Preuts
Nederland. God nog de baas.
Gelukkig was er één vrouw op het moment suprème:
Grietje Bosker uit Hippolytushoef. Zij was het die op 28 mei
1932 om iets na één uur, toen de laatste grijper keileem in de
Vlieter was gestort, als eerste vrouw de overkant wist te be
reiken, dit geheel tegen het protocol in. Plotseling maakte zij
zich los uit de kluwen van aanwezigen op de smalle dijk (ze
was daar als zus van een plaatselijke aannemer) en begon
ze aan haar oversteek. 'En Grietje tilde haar rokken op',
schreef Max Dendermonde, 'tot hoger dan haar molton on
derbroek en samen met een paar dijkwerkers, elkaar wankel
ondersteunend, strompelde zij als eerste van Noord-Holland
naar Friesland.'
'De zee kolkte woest door het gapende gat', verklaarde ze
later in de Enkhuizer Courant, 'we trokken onze schoenen
en kousen uit. Ik droeg zijden kousen en een zwart man
telpak.' Dat laatste zal waar zijn geweest, maar het jasje
van het mantelpak is op oude foto's en filmbeelden niet te
zien: daar draagt Grietje een witte blouse, waardoor ze bo
vendien goed zichtbaar is. Van de ene kluit naar de andere
bewoog ze zich voort, meer vallend en kruipend dan lopend,
eigenlijk, en intussen loeiden er sirenes en stoomfluiten om
het feestelijke moment kracht bij te zetten. En Grietje had
al ploeterend in de blubber ook nog oog voor de omgeving;
graafmachines, baggerschuiten en passagiersschepen met
hoogwaardigheidsbekleders aan boord die de champagne
hieven. 'Ik zag ze elkaar omarmen en dansen van geluk',
herinnerde ze zich. 'Ik kon ook mijn tranen niet bedwingen.
Met mijn modderhanden veegde ik langs mijn gezicht.' Je
ziet het voor je.
Grietje Bosker was dus de eerste vrouw. De mannen in wier
gezelschap zij zich bevond, zijn naamloos gebleven. Mis
schien tellen zij niet mee, omdat ze werkten aan de dijk en is
Grietje écht de eerste burger, om het zo maar eens te zeggen,
die de dijk overstak. 25 jaar na dato, in 1957, wisten de au
toriteiten haar in ieder geval te vinden toen bij het jubileum
van de sluiting iemand moest worden gevonden om een bos
bloemen aan ie overhandigen.
Grietje was toen duidelijk mevrouw Bosker - een rijzige
dame in een lange, witte mantel, een zwart handtasje ko
ket onder de arm, een sjaal wapperend om de hals. Heer
Prinsen, commissaris van de koningin in Noord-Holland,
mocht haarde ruiker geven. Daarna verdween Grietje Bos
ker weer in de Noord-Hollandse anonimiteit om haar leven
te leiden. Ze trouwde nooit, en heeft de wereld niets anders
nagelaten dan haar sprong over de Vlieter. Mooi, toch wel,
eigenlijk.
Overgenomen uit De Volkskrant van dinsdag 29 mei
2007 met toestemming van Martin Bril.
Het sluit Kat De Vlieter is gestoten, DeWieringse Grietje Busker
gaat als eerste over de pas gesloten dijk op 28 mei 1932 om
13:02 uur.
Het laatste bootje vaart door het sluitgat
De dijk is dicht
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 20e jaargang nr. 2 - 2008