N DE PALING...?
- 102 -
Onze beide palingvissers zijn van de aarde verdwenen en met de paling leek het dezelfde weg op te
gaan. De visserijbioloog Willem Dekker promoveerde in 2004 op de met uitsterven bedreigde vis.
De omslag van proefschrift toont het water bij de sluizen van Den Oever in 1958. Het ziet letterlijk
wit van de glasaal. Ieder jaar wordt daar gekeken hoeveel glasaal er binnentrekt. In 1958 was dat dus
veel. Nu, in 2004 is dat volgens de doctor maar 1% meer van dat aantal, eind jaren 50.
Over de voorplanting van de aal is weinig bekend. Men meent dat het zó gaat: volwassen paling,
ca 10 jaar oud trekt naar de Saragossa Zee om te paaien. De kleine larfjes laten zich van daaruit in
twee jaar tijd met de warme golfstroom meedrijven naar Europa, waar ze in het voorjaar de rivieren
optrekken. Daar groeien ze op om vervolgens weer weg te trekken naar de Saragossa Zee. Aan de
hoeveelheid glasaaltjes kun je dus zien hoeveel volwassen dieren je over zes tot 10 jaar maximaal kunt
verwachten. "En dat is dus niet best", aldus Dekker. "De aantallen zijn al jaren slecht, dus als er nu
niets verandert kun je op de achterkant van een sigarendoos uitrekenen dat er over vier, vijf jaar te
weinig over zijn om de populatie te redden". Zijn devies: stop met de palingvisserij. De sterfte van
de larven en glasaaltjes op de oceaan is veel hoger dan vroeger. Daar kun je de vissers onmogelijk
alleen de schuld van geven. Er zijn bijvoorbeeld de hindernissen die de glasaal op de rivier tegen
komt. dammen, stuwen en waterkrachtcentrales. Dan speelt de vervuiling van het water een rol, en
merkwaardigerwijs ook het tegenovergestelde: het schonere water. De vissers menen dat minder fos-
faatuitstoot minder algengroei geeft, en minder voedsel voor de aal. Dan is er de mogelijke invloed
van het warmere klimaat. Verder worden bij sommige gevangen aal zoveel parasieten aangetroffen in
de zwemblaas dat dit ten koste gaat van hun duikvermogen. Zelfs zijn er mensen die de aalscholver
de schuld geven: tonnen paling zouden ze uit de Nederlandse wateren toveren.
Laatste wetenschappelijke onder
zoeken hebben het over virussen,
die de paling bij zich draagt. Ook
deze virussen zouden een belang
rijke oorzaak van de slechte pa
lingstand kunnen zijn. Een recent
onderzoek vanuit Den Oever van
de OVB, de Organisatie ter Verbe
tering van de Binnenvisserij, toont
geen nieuwe inzichten.
Met de WR 43 van Bert Rotgans
wordt in het Nederlands-Duitse
project "Rijn Schieraal" onder
zocht waarom het met de paling
zo hard bergafwaarts gaat. Alle
bekende veronderstellingen pas
seren de revue.
Guido van den Thillart, onderzoeker van de Leidse Universiteit en bij dit project betrokken heeft
wel een nieuwe verklaring: Schieralen zwemmen heel efficiënt en halen de overkant van de oceaan
(naar de Saragasso Zee om te paaien) op een vetreserve van 60 gram per kilo. Maar in dat vet zit mis
schien de kneep, we weten dat relatief vette palingen extra veel vetoplosbare giftige PCB's bevatten.
En PCB's hebben een verwoestend effect op de voortplanting van dieren."
Nan van Jaantje reageert sceptisch: "Ik ken Willem Dekker vanuit mijn werk voor het RIVO. Kers
vers afgestudeerd in Wageningen kwam hij zich voorstellen als de nieuwe directeur. Ik bedoel maar!
Komt net kijken, maar ik moest hem het verschil tussen rode en schiere aal uitleggen! Weet je, een
landbouwproef kun je gemakkelijk opzetten. Je ziet binnen afzienbare tijd de zichtbare resultaten.
Proefnemingen van de trek van glasaal onder de Uitwateringssluizen te
Den Oever (foto Maaskant)
Historische VerenjgingWieringen - "Op de Hoogte" - 18c jaargang nr. 3 - 2006
