ERIJMDE GRAFSCHRIFTEN OVER De DOOD OP ZEE
- 56 -
doorj T. Bremer
Deez'schuitjes, 't gans bestaan van hunne eigenaren;
daar gaan die mensen haast iedere dag mee varen.
Men vist naar krukels of naar mossels of naar aal;
naar geep en bot en schol, naar rog ook menigmaal.
Aldus J.P. Bakker (1831-1922), alias Jan de Rijmer, landman op de Gest teWieringen, in een groot
rijmwerk 'Beschrijving van Wieringen' (1888). Hij was boer, geen visser, en hij schreef dan ook wei
nig over de visserij.Toch staan op Wieringen nog diverse grafzerken waarop rijmpjes voorkomen over
de dood op zee.
Zo bevindt zich op het kerkhof van Westerland een grafzerk uit 1836 waarop staat:
Deez' vader en zijn zoons hier in de aard'bedolven
verloren alle drie hun leven in de golven.
Uit de tekst van de zerk is op te maken dat vader Luitje Wigbout, 'oud circa 35 jaren' al op 11 ok
tober 1825 verdronk en dat zijn zoons Cornelis (oud ruim 20 jaren) en Jacob (oud ruim 15 jaren)
beiden op 10 maart 1836 op zee om 't leven kwamen.
Ook op 1 november 1893 ging het fout en verdronken drie jonge mannen. 'Schipper C. Bakker (24
jaar) en de bemanningsleden C. Gorter (20 jaar) en J. Takes (18 jaar) verongelukten nabij Kaap Mo
lengat met de blazerschuit WR 123.
In een advertentie wordt 25 gulden beloning uitgeloofd voor 'den vinder of aanbrenger van het lijk
van Cornelis Gorter. Merkbare teekenen: Nieuw rood Hemd, grijze Broek, bruinachtige Ondertrui,
grijze Kousen gemerkt C.G.'Van dit ongeval maakte Jan de Rijmer wel een uitvoerig rijmwerk, waar
uit blijkt dat, terwijl 'de andere reeds binnen waren, daar zee en wind hen werd te kras', deze jongelui
te laat de zee verlieten.
En vrienden die de zee bevaren, bij dag, bij nacht om uw gewin.
Wees toch voorzichtig op de baren en denk om vrouw en huisgezin.
Want mag men hier of elders leren, dat niemand sterft voor zijn tijd.
Gaat men toch weer en wind trotseren, dan, dunkt me, wordt het roekeloosheid.
Dat men soms plots door een storm overvallen werd, blijkt uit een krantenbericht in 't Vliegend
Blaadje van 10 februari 1909: 'Een treurig ongeluk had jl. vrijdagmiddag (5 februari) plaats nabij
Den Oever op Wieringen. De visschersvaartuigen, door de
plotseling met hevige kracht losbarstende storm overvallen,
trachtten de haven binnen te komen, wat enkelen gelukte.'
Enkelen wel, schipper Dirk Takes, vader van drie kleine kin
deren, en zijn knechL Jan Bays (24 jaar, ongehuwd) echter
niet. Zij verdronken in 't zicht van de haven, hun stoffelijke
overschotten werden pas weken later geborgen.
Vandaar het rijmwerk op de grafsteen van Jan Bays Jbzn op
't kerkhof van Westerland:
Zacht lieten wij ter neder,
in 't oud familiegraf
Wat wreed de zee ons roofde,
maar eind'lijk wedergaf.
Hetgeen Gij zuaart voor allen,
vergeten doen zuij 't niet.
Ontvang de dank 'bre hulde,
die Wieringen U biedt.
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 18e jaargang nr. 2 - 2006
