an Mekken - een geniaal sterrenkundige?
-49 -
door Jan-Simon Hoogschagen
Het is een interessante vraag ofWieringen voor de twintigste eeuw inwoners heeft gehad die op
wetenschappelijk gebied opmerkelijke prestaties hebben geleverd. Op het eerste gezicht ligt dit niet
voor de hand, Wieringen was tenslotte een afgelegen gebied en niet de plaats waar je wetenschappers
verwacht.
Uit een verslag van H. Wijnbeek 2:)hoofdinspecteur van het onderwijs in Nederland, uit 1839, blijkt
dat er op dat moment vier scholen zijn op Wieringen. Wijnbeek beschrijft dat de schooltjes van Stroe
en Westerland oud en armoedig zijn. De schoolmeesters die er les geven zijn ook oud en weinig ge
schikt. In Oosterland staat een nieuwe school, in 1837 gebouwd en in Hippolytushoef, waar zo'n 80
kinderen les volgen, is ook pas een nieuw leslokaal gebouwd. Het onderwijs in deze nieuwe scholen
is goed, volgens de inspecteur. Aangezien er nog geen leerplicht bestond blijft het de vraag hoeveel
van de Wieringer kinderen destijds naar school gingen.
Voortgezet onderwijs was er in die tijd niet op Wieringen. De leerlingen doorliepen zes klassen en
gingen daarna als leerling aan het werk bij ambachtslieden. Zeker bevonden zich onder hen begaafde
jongens en meisjes die een studie aan een hogeschool of universiteit met succes hadden kunnen af
ronden. De afgelegen ligging van het eiland, in de wintermaanden soms nauwelijks bereikbaar, en
Het is tegenwoordig modieus om
te klagen over het niveau van het
onderwijs, maar het is nog maar
sinds korte tijd dat er voor iedereen
behoorlijk onderwijs bestaat. Pas
in 1806 werd een deugdelijke Wet
voor het Lager Schoolwezen en On
derwijs ingevoerd. Deze wet stelde
dat in alle gemeenten deugdelijk
klassikaal lager onderwijs diende
te zijn en dat in de scholen uitslui
tend door bevoegde onderwijzers
les werd gegeven. Aan de wet zou
nog vele malen gesleuteld worden,
maar in 1806 werd voor het eerst
het onderwijs aan het gewone volk
op een adequate manier geregeld.
Voor die tijd bestond er geen goed
toezicht op het onderwijs. School
meesters lieten zich meestal per
vak betalen, de overheid betaalde
slechts een zeer mager salaris, en
Mekkenstuinweg eind jaren '20. Rechts op de hoek met de Kliejtstraat
woonde dokter Beeker. Links Lucas Mulder en meester Windsma. Midden
achter de boerderij van Jaap Tijsen. Deze boerderij stond aan de Belt tegen
over de Mekkenstuinweg.
veel leerlingen leerden niet veel meer dan lezen. Veel meer vond men niet nodig, zeker niet op het
platteland. Als men de bijbel en de catechismus kon lezen was dat mooi, maar koeien melken, het
land ploegen of manden vlechten, daar had je veel meer aan. D
In het begin van de 18e eeuw waren er in ieder geval vier schoolmeesters op Wieringen. Of zij be
hoorlijk werk leverden is niet bekend.
J.T. Bremer - Wiringherlant, deel 1 (Schoorl, 1979)
Archief van Binnelandse Zaken, Vde afdeling, te Den Haag; gepubluceerd door Marry
Remerty
a
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 18e jaargang nr. 2 - 2006
