-46 -
centimeter vanaf Zandburen door de Slingerweg, Elft, Stroeërdijk, Burgerweg, Polderweg en de
Oosterweg naar het bestaande net in de Akkerweg. Enkele bewoners van de polder weigeren om te
worden aangesloten op de waterleiding. "Wat benne dat voer rare fratsen, we heawe ongs oaltijd mit
een regenbak reade"! Maar uiteindelijk worden zij min of meer gedwongen overstag te gaan. Het
merendeel staat echter te juichen en op een aantal boerderijen wordt zelfs de vlag gehesen. Door de
komst van het waterleidingnet in de polder was de jarenlange strijd voor goed drinkwater voor mens
en dier voorbij.
Epiloog
Het stoomgemaal werd in 1932 geëlek
trificeerd. Een hele vooruitgang! De
grote schoorsteen van het stoomgemaal
doet dan geen dienst meer en wordt in
1936 afgebroken. De grote watermo
len naast het gemaal werd ook in 1936
afgebroken en daarna verkocht. Thans
staat er een klein elektrisch gemaal te
gen de polderdijk. Een gemaal dat de
polder nu droog kan houden. De wa
terhuishouding is thans goed geregeld.
Bij droge perioden kan men zoet water
uit het Wieringerrandkanaal de polder
inlaten. Als men nu door de polder
rijdt dan is het bijna niet voor te stellen dat er destijds zoveel is gemarteld om schoon water in de
polder te krijgen. Ook nu staat de Polder Waard-Nieuwland weer in het nieuws. Werd er halverwege
de 19e eeuw gemarteld om de polder droogte krijgen. Nu zijn er vergevorderde plannen om, ten
behoeve van een groot randmeer, een groot gedeelte van de polder weer onder water te zetten. Het
kan verkeren!
Het is wellicht interessant te vermelden dat halverwege de 19e eeuw de roodbruine drainagebuis
als afwateringsmiddel zijn intrede deed. Dat blijkt uit een verslag van Aardewerkfabriek Cremer uit
Bolsward. Deze ondernemer maakte maar liefst 500.000 van deze buizen per jaar. In algemeenheid
kan worden gesteld dat de buizen eerst met de hand en later min of meer machinaal werden ver
vaardigd. De eerste buizen werden pal naast elkaar in rij gelegd. Later werden deze door een ruime
mof aan elkaar gekoppeld. Weer latere uitvoeringen hadden een kraag en werden zo met elkaar ver
bonden. Het is zeker dat in de Polder Waard-Nieuwland alle drie uitvoeringen werden gebruikt. Dat
blijkt uit het feit dat de deze typen jaren later tijdens landbouwwerkzaamheden werden opgegraven.
Op de foto staan alle drie uitvoeringen van rechts naar links afgebeeld. Het meest linkse exemplaar
is een kruisstuk waarop verscheidene drainagepijpen konden worden aangesloten.
De auteur is heel veel dank verschuldigd aan Dirk Mulder Nzn. op Smerp. Zijn zeer waardevolle
informatie, die gestoeld is op persoonlijke waarneming en observatie alsmede zijn scherp geheugen,
heeft de basis gevormd voor dit artikel.
Bronnen:
Met dank voor hun waardevolle informatie:
Diverse soorten drainagebuizen
Archief Historische Vereniging Wieringen; Regionaal Archief te Alkmaar
Foto's: H. W. Braad; D. Mulder Nzn.
Haiku: H. Zondervan
H.O. de Graaf te Hippolytushoef:
H.W. Braad te Hippolytushoef
D. Kunst te Workum
en heel veel dank aan H. Zondervan voor het proeflezen.
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 18e jaargang nr. 2 - 2006
