- 138 -
IN DE BERM Maaskant)
dagblad, Trouw d. d. 16-02-2002
A7, Den Oever, bij de sluizen van de Afsluitdijk
dr. Ing. C. Lely, 1954
Mari Andriessen 1897-1979
BEELD
Artikel in c
Waar:
Wat:
Van wie:
Een mooi, ouderwets beeld op een hoge sokkel. Een echt
standbeeld, zoals ze in Nederland maar zelden zijn ge
maakt. Toch is dit portret van Cornelis Lely -ingenieur,
minister en brein achter de inpoldering van de Zuiderzee-
geen traditioneel, heroïsch standbeeld. We zien geen man
die mooier gemaakt is dan hij was, maar een vent aan het
werk. Aktetas onder de arm, op inspectie in het werkveld.
Windje tegen, maar dat deert hem niet. Hij is fier op weg,
en fier op het resultaat van z'n inspanningen: de Afsluit
dijk.
De beeldhouwer Mari Andriessen kreeg in 1952 de op
dracht om Lely te portretteren naar aanleiding van diens
honderdste geboortedag. Andriessen was op dat moment
op het toppunt van zijn creativiteit én roem. Hij had
naam gemaakt met oorlogsmonumenten in Enschede,
Amsterdam en Haarlem.
"Dit beeld van Lely was een forse opdracht van Rijks
waterstaat", vertelt Loek Tilanus, kunsthistoricus aan de
universiteit van Leiden. "Andriessen kreeg er 39.000 gul
den voor, wat in die tijd een flink bedrag was. Hij maakte
het portret naar foto's die hij van de familie Lely kreeg.
Eerst maakte hij het beeld in het heel klein, zestig centi
meter. Daarna in een formaat van één meter twintig, en
dat heeft hij laten vergroten. Dat kon alleen in Frankrijk,
bij Roger Bousquet, een officiële reducteur-agrandisseur.
Deze man werkte volgens een prachtig 19e eeuws sys
teem dat oorspronkelijk bedoeld was om een beeld te ver
kleinen, maar dat Rodin voor het eerst gebruikte om zijn
beelden juist groter te maken. Het is een methode waar
bij het model op een schijf ronddraait en heel precies
wordt nagetrokken met een naald, die weer in verbinding
staat met een hard gipsen model. Ieder krasje op het ori
gineel herhaalt zich dus op een ander formaat. Het is een
riskant proces, want kleine opvallendheden worden in
eens enorm, ook een gipsen duimdruk van de beeldhou
wer. Het effect daarvan op het uiteindelijke beeld kun je
nooit voorspellen". Het verhaal gaat, dat toen het beeld af
was, de familie van Lely op bezoek kwam. Andriessen
had het beeld in de deuropening gezet en het eerste wat
de kinderen riepen: "O, maar het is vader!"
Tilanus: "Het beeld van Lely is een mooi, solide beeld.
Eigenlijk een beeld van de Franse realisten. In Frankrijk
wemelt het van de portretten van verdienstelijke vader
landers, maar in Nederland kennen we ze nauwelijks.
Hoewel dit beeld van Andriessen op een toepasselijke
plek staat, vind ik dat het er een beetje verloren bij staat,
zo tussen twee rijstroken in. De weg is in de loop der tijd
verbreed, misschien zelfs opgehoogd en het beeld komt
niet meer goed tot zijn recht. Dat is jammer, want het is
echt een goed ding".
Karin van Munster
Meer werk van Andriessen is o. a. te zien in Amsterdam (Dokwerker en
Anne Frank)Enschede (oorlogmonument)en Utrecht (Wilhelmina)
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 16e jaargang nr. 4 - 2004
