BE VRIJDINGSBR UIL OF T IN VILLA OBREEN
In augustus 1945 trouwde de distributiemedewerkster Anna Geusebroek met haar collega Bram Kooi
man. Het gezamenlijke personeel bood het bruidspaar een feestje aan. Van hun armoe nam iedereen wat
voedsel en drank mee en zo werd het ondanks het gebrek aan alles toch nog heel gezellig. Het feest werd
gevierd in de voormalige notariswoning aan de Mekkenstuinweg waar de distributie was gehuisvest,
omdat het kantoor Wieringerwetf door de onderwaterzetting onbruikbaar was geworden. Met dit feest
werd een wel heel benarde periode voor de bruid afgesloten.
In maart 1943 werd de illegaliteit namelijk opgeschrikt door
het overheidsbesluit om nieuwe distributiestamkaarten in te
voeren. De stamkaart diende als basis voor het recht op
voedsel, kleding en brandstof. Zonder inschrijving in het be
volkingsregister géén stamkaart. Zonder stamkaart géén
voedsel etc. In die tijd was het aantal onderduikers op
Wieringen en in de Wieringermeer explosief gestegen. Voor al
die onderduikers waren stamkaarten vervalst en vervanging
van de administratie zou deze fraude aan het licht brengen.
Daarom werd besloten alle bescheiden te verdonkeremanen.
Anna Geusebroek werd door het verzet benaderd of ze mee
wilde werken.
Anna, 23 jaar was op het distributiekantoor de beheerster
van de kluis waarin de spullen werden bewaard. Ze woonde
nog in het ouderlijk huis op Zandburen, Hippolytushoef,
waar Geusebroek er een loodgieterbedrijf had. Na een moei
zaam gewetensonderzoek met haar ouders stemde ze toe. Een
minutieuze voorbereiding door het verzet werd in de war
gegooid doordat de overheid vervroegde vervanging aankondigde. Anna moest op eigen houtje improvi
seren en geholpen door een betrouwbare politieagent, die voor een permanente bewaking van de gege
vens aanwezig was, werden 13.000 oproepen voor een zg. 2e stamkaart in de fietstassen geladen. De
politieagent zonderde zich vervolgens langdurig wegens ongemak op het toilet af, om zich op die manier
een alibi te verschaffen. En weg was Anna, naar de boerderij waar ze voorlopig zou onderduiken.
Onderweg kreeg ze ook nog een lekke band zodat ze nog een heel eind moest lopen.
Wieringen en Wieringermeer waren in rep en roer!
Huize Geusebroek werd van boven tot onder doorzocht onder de hoogstpersoonlijke leiding van NSB-
burgemeester Van Diemen. Het gezin werd gearresteerd en onder politiebegeleiding naar de openbare
school op het Hoekje gebracht voor diverse verhoren. In de Wieringermeer werden distributiechef Kooi
man en zwager Henk Smit opgepakt. Die zaten 3 dagen letterlijk op water en brood. Anna dook onder
de planken vloer van een boerenschuur, waar ze drie dagen doorbracht in gezelschap van ratten en
13.000 stamkaarten. En enige tijd met een dominee die haar moed kwam inspreken.
Toen de razziastorm was geluwd werd ze door de ondergrondse de provincie uitgeloodst. Twee jaar lang
meende haar familie dat ze in Gelderland zat. Een paar keer vonden ze een anoniem briefje op de mat,
waarin ze het handschrift van hun dochter herkenden.
Die was overigens in Friesland ondergebracht, waar ze met valse papieren als Jo van Dam door het
leven ging. Ze was er als zg. bleekneusje gekomen. De bleekneusjes waren ondervoede stadskinderen die
naar het platteland werden gestuurd om aan te sterken. Ze heeft nog verschillende keren moeten verkas
sen. Zo zat ze enige tijd bij de koekfabrikant Hellema. Maar veilig was ze ook daar niet. Tot in
Friesland werd ze op de hielen gezeten.
Al bij de huiszoeking was de familie Geusebroek onaangenaam verrast dat de politie steeds maar zocht
naar een rieten koffer. In een rieten koffer hadden ze Anna's kleren gepakt en 's avonds in de tuin ver
dekt opgesteld, zodat het verzet het 's nachts kon weghalen. Hoe kon de politie hiervan op de hoogte
zijn? Een lek? En hoe wisten ze dat ze Anna in Friesland moesten zoeken? Het was een angstige, onze-
-112-
Annie Geusbroek
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hóógte" - 16c jaargang nr, 3 - 2004