- 108 -
Oorden van wraako.a. Fort Erfprins Den Helder
Op Wieringen worden de plaatselijke NSB-ers en andere collaborateurs na hun arrestatie door de
Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.), geformeerd uit het plaatselijke verzet, naar het politiebureau
en de openbare lagere school in Hippolytushoef gebracht. Van daaruit gaan ze naar één van de vele
interneringskampen in Nederland. De gearresteerde Wieringers gingen overwegend naar kamp
Schoorl of Fort Erfprins in Den Helder. Duitsvriendelijke meisjes werden eerst kaalgeschoren en
soms met pek ingesmeerd.
In die roerige eerste dagen van de bevrijding werden meer dan 150.000 "foute" Nederlanders
opgepakt en achter prikkeldraad geborgen. Meer dan 130 kampen werden her en der ingericht. In
voormalige Duitse concentratiekampen, in militaire forten, in huizen van bewaring, in fabrieken en
loodsen.
Woest, wild en onoverzichtelijk ging het eraan toe. Duizenden landverraders waren er bij, maar ook tallo
zen die alleen maar dom waren geweest, of moedeloos, of sociaal ziek. Rampzaligen die zich door leuzen
hadden laten verblinden.
Het leven in de kampen was hard. Er werd soms ernstig mishandeld. De bewaking bestond vooral
uit leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. In die verwarrende meidagen waren er ineens veel
"verzetslieden" van wie men in de oorlog niets gemerkt had. Daar was volgens L. de Jong en ds.
Van der Vaart Smit veel gespuis bij. De volkswoede tegen de gevangenen werd in deze eerste maan
den volop uitgeleefd. Van der Vaart Smit's boek "Kamptoestanden 1944/45 geeft er schokkende
voorbeelden van. Tenminste 30 geïnterneerden zijn hierdoor om het leven gekomen. Hier en daar
werd er op gewezen dat er niets veranderd was: Duitse martelmethoden waren vervangen door
Nederlandse. Berucht is het willekeurige schieten op gevangenenbarakken in kamp Harskamp.
Het kabinet Drees deed in 1950 een regeringsonderzoek naar deze excessen. Conclusie:
Nagenoeg alom hebben bewakers zich niet ontzien weerloze mensen te kwellen en te mishandelen, waarbij
door de Duitsers gedurende de bezetting toegepaste methoden zijn overgenomen".
"Ze hebben het er naar gemaakt", was vaak de reactie, als het al geloofd werd.
Rechtskundigen, waaronder Abel Herzberg, jood en zelf concentratiekampslachtoffer zeiden dat
rechtvaardigheid de grondslag is voor het welzijn van volk en vaderland. In 1970 werd het door de
jurist Welling nog duidelijker gezegd:
"De bittere waarheid is, dat dit kleine volk op het moment, waarop het zijn grootheid kon bewijzen, vol
strekt heeft gefaald. De wijze waarop wij 3 jaar lang meer dan 120.000 echte en vermeende landverraders
hebben opgesloten, vermoord en gemarteld, tart elke beschrijving. Dat wij het toch wagen, is opdat wij niet
vergeten, dat wij zelfs toen een parlementaire enquêtecommissie onloochenbaar geweldpleging en rechtsver
krachting vaststelde, de zaak "eenvoudig" in de doofpot hebben gestopt".
Oorzaak was volgens het Nederlandse Juristenblad Londen en bezet Nederland die in de groep van
nationaal-socialisten gedurende de bezettingsjaren een bende asociale en profiterende verraders en
misdadigers zag, wier enig doel was met behulp van de bezetter aan hun verlangens naar bezit en
macht te voldoen.
Terug naar Obreen en Letty
Ze waren door hun vlucht uit handen gebleven van de Wieringer B.S., maar ontkwamen toch niet
aan hun invloed.
Meteen nadat de B.S. met opperwachtmeester Nipperus het notarishuis aan de Mekkenstuinweg
was binnengedrongen, de zieke mevrouw Obreen voorop om haar gewapende echtgenoot het
schieten te belemmeren, bleken de vogels gevlogen. Geld en goederen werden in beslag genomen
en opgeslagen in de geniegebouwen in Den Oever. Wapens en trotyl werden bij de huiszoeking niet
gevonden hoewel dat in het opsporingsbevel anders werd gezegd. Toen de Londense regering liet
weten niet te zullen dulden dat men in Nederland voor eigen rechter ging spelen, had de notaris
zijn pistool en de springstoffen aan het Scheermes meegegeven om te vernietigen. Ze werden in het
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 16e jaargang nr. 3 - 2004