Angst is een slechte leermeester, en dat bleek ook hier. Angst voor de Wieringer bevolking, frustra
tie en woede over zijn onterechte arrestatie hadden hem voor de NSB doen kiezen. De angst was er
niet minder door geworden.
Als op 31 mei 1940 Engelse vliegtuigen Den Helder voor de tweede keer bombarderen hangt
Obreen bij burgemeester Kolff aan de lijn. Hij wilde waarborgen dat, als de Engelse troepen op
Wieringen zouden landen, hij niet opnieuw gearresteerd zou worden. Veel vertrouwen in de oor
logskansen van de Duitsers had hij toen dus nog niet. Voor zijn gemoedsrust heeft de burgemeester
hem die toezegging maar gedaan.
De angst voor wat de Duitsers kunnen uitrichten tegen een onwillige bevolking weegt ook zwaar bij
de nieuwe leider. Uit alles blijkt dat de Wieringer bevolking onverschillig blijft voor de opbouw van
de nieuwe orde. Een NSB propagandist op een vergadering in Hotel De Haan zei dat hij het volk
van Wieringen had leren kennen als kalme oprechte, werkende mensen, met wie hij als visserijcon
sulent naast de zaken ook wel over de politiek van de nieuwe tijd had gesproken. "En dan antwoord
den zij kalm en beheerst dat de politiek hun steenkoud liet en zij er niets mee te maken wilden hebben".
De opkomst was dan ook gering. De geringe animo voor de nieuwe orde zat de notaris dwars. Hij
beklaagt zich daarover bij de Commissaris van de Koningin. B.v. naar aanleiding van de actie Win
terhulp.
Geen knoop van mijn gulp voor Winterhulp
Winterhulp was een door de nieuwe orde opgerichte stichting tot steun aan de in bezet gebied ver
kerende behoeftigen. De eerste collecte werd op 29 en 30 november 1940 gehouden en de notaris
gaf royaal. De burgemeestersvrouw was één der collectrices. Ze had de houding van iemand die
wel moest, maar het liever niet deed. Na een paar col
lectes hield ze het voor gezien. Eén der collectes was
ten behoeve van het Duitse Rode Kruis en daar wilde
ze niet aan mee doen. Coördinatrice Geertje Bosker
kreeg een briefje dat ze voortaan niet meer op mevrouw
Kolff hoefde te rekenen.
"Een slag in het gezicht van de bezetting, terwijl ons volk er
het grootste belang bij heeft zijn goeden wil te toonen", was
de reactie van Obreen.
Een andere collectrice vertelt hoe ze als huisvriendin
van Geertje Bosker een collectebus in de handen kreeg
geduwd. Ze was niet politiek bewust, en ze liet zich
door Geertje Bosker overbluffen. Ze kreeg het "rondje
Kerkplein", niet bekend als een royale wijk. Tot haar
verbazing gaf iedereen wat. Behalve vrachtrijder Kaan
die woonde waar nu "Eeterij ongder de kukel" is geves
tigd. Die sloeg de deur voor haar neus dicht. Haar
vader schrok erg toen hij achteraf over de collecte van
zijn dochter hoorde. Nooit weer aan meedoen, kreeg ze
te horen.
Veel principiële tegenstanders waren er in die dagen
nog niet op Wieringen. Mensen die het slecht hadden verwachten soms verbetering onder de nieu
we verhoudingen. In "Wieringen in de oorlogstijd 1940-1945" vertelt J. de Vries: "De mensen reageer
den verschillend op de invasie van de Duitsers. De arbeidersklasse dacht dat de maatschappij nu wel veran
deren zou. Slechter dan onder Colijn kon niet".
Ondertussen gonsde de leuze: "geen knoop van m'n gulp voor Winterhulp" door het land, als pro
test tegen de aard van de collecte. De Wieringer élite ziet Winterhulp ook niet zitten.
- 85 -
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 16e jaargang nr. 3 - 2004
