VOLK EN
If
ONTHULLINGEN
OPZIENBARENDE
De NSB op Wieringen
Op Wieringen haalde de NSB lang niet het landelijke gemiddelde. 73 Wieringers stemden in 1935
op Mussert; dat is ca 2,4%. In 1937 was het alweer gedaald tot 61 stemmen, ca 1,6%. Vóór de oor
log was er maar éénWieringer inwoner echt lid.
Na mei 1940 veranderde dit drastisch, toen ineens veel "meikevers" zich opgaven. Op Wieringen
behoorden inderdaad veel NSB'ers tot de middenklasse: een paar ambtenaren, een arts, een aanne
mer, ook wat boeren, enkele huisvrouwen en wat arbeiders. En natuurlijk onze notaris en zijn
dochter. Letty heeft hem overgehaald - meent men op Wieringen - zij was de felste, zonder haar
had hij het niet gedaan.
Op zijn inschrijfformulier bevestigt Obreen dat hij en zijn vrouw van "Arisch" ras zijn. (Zou hij nog
even aan zijn joodse vriend Van Gelder uit Amsterdam hebben gedacht? Zie op de Hoogte nr. 4
2003) Zijn stamboeknummer is 119072. Het zijn begrippen waar we niet meer waardevrij naar
kunnen kijken.
k~, nationaalsocia
rsc h
In de Wieringse NSB maakt Obreen snel promotie. In 1941 wordt hij tot kringleider benoemd.
Onder zijn leiding vergadert de NSB in café Veltman (nu restaurant Brammetje). Het café ligt
nogal afgelegen en al gauw is men bang voor aanslagen en fietsendiefstal. Ze benaderen Cinema de
Haan om in de foyer te vergaderen. De eigenaars hebben er niet veel trek in, ze zijn ook wat huive
rig wat de gevolgen zullen zijn als ze weigeren. Bovendien hebben ze familieleden die NSB'er zijn.
Toch vergadert voortaan de NSB in de foyer. Grinnikend herinnert Dirk Garrelts zich hoe de nota
ris zijn ondergeschikten militair probeerde te drillen: Rechtsrichten!!" Zo kon hij zijn voorliefde
voor een militaire carrière toch nog botvieren.
Hij tooit zich bij gelegenheid met NSB
speld en zwart hemd, maakt propaganda
met biljetten voor zijn ramen. Hij abon
neert zich op Volk en Vaderland, het dag
blad van de NSB. Hij wordt lid van de
Nederlandse Volksdienst, een NSB sociale
dienst voor minder bedeelden, waarvan
ook een Wieringer afdeling bestond. Als
notaris wordt hij eveneens lid van Rechts
front, een NSB organisatie voor juristen,
advocaten, etc.
Pas laat in 1943 werd hij als
lid van de Germaanse SS ge
accepteerd. Voor die tijd was
hij nooit door de ballotage
gekomen. Het bleek het werk
te zijn van Geertje Bosker die
vooral in deze oorlogsjaren niets naliet om de notaris zwart te maken, terwijl ze toch zelf in de NSB
een vooraanstaande positie had als provinciaal leidster van de Vrouwen in de Landstand, de boe-
renorganisatie van de NSB.
Een goed voorbeeld van de animositeit tussen beide "kameraden", de NSB aanspreektitel, is de
vrijpartij van een dienstmeid ten huize van een andere kameraad. De huisbaas hoort het nachtelijk
gestommel, gaat naar beneden en betrapt zijn hulp met de Duitse commandant van Oosterland,
die gesommeerd wordt op te hoepelen. In het verslag van kringleider Obreen aan de NSB-leiding
in Utrecht wordt melding gemaakt van een vrijpartij tussen het meisje en de huisbaas!
"Van der Speek Obreen draaide de zaak omaldus een verontwaardigde Geertje Bosker, "met dat
soort zaken hadden wij nationaal-socialisten op Wieringen te maken".
Het kringleiderschap van Obreen werd een regelrechte mislukking. Deels lag dat aan de hetze van
Geertje Bosker, die volgens verzetsman Wiersma met Obreen wedijverde om het plaatselijk leider
schap van de NSB. Maar het lag bovenal aan hemzelf.
- 84 -
TWW«U MlAST
Wie was de groot-financier van
den Vrijz. Dem. Bond en
„Eenheid Door Democratie?"
WEEKBLAD
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hóógte" - 16e jaargang nr. 3 - 2004
