- 79 -
En hoe vereerd voelde Obreen zich om in de nabijheid van de heer Hohenzollern te mogen verblijven:
"Ik kan toch niet nalaten van de bezoekers één nog uit te kiezen, juist omdat het een Hollander is, en dat is
onze groote Louis Bouwmeester, die hier speciaal voor de Kroonprins "Shylock" heeft gespeeld. Ik had het
genoegen in de onmiddellijke nabijheid van den Kroonprins dit spel te genieten, en weet hoezeer de Kroon
prins getroffen was door het machtige genie. Na afloop der voorstelling ging hij den acteur persoonlijk dank
zeggen voor den schonen avond."
En: "Persoonlijk dank ik aan het verblijf van den Kroonprins een dieper en juister inzicht in personen en
verhoudingen en zoo zullen er velen met mij zijn".
Van die verhoudingen en personen heeft de ex-kroonprins in zijn memoires verteld. Met afgrijzen
volgt hij de gewelddadigheden van de revolutie in zijn vaderland.
"Bloed en oproer", schrijft hij, "het Slot stuk geschoten en geplunderd - matrozenheerschappij- spartakis-
tengevechten dreigende opmarsch der entente". Wat zijn "Duitsch Vaterland" volgens Wilhelm nodig
heeft: "Eensgezindheid tegen de 'roofgierige overwinnaars' rondom ons, en werken-werken-werken!"
Met die roofgierige overwinnaars bedoelt hij de landen die Duitsland aan de ketenen hebben ge
bonden van "het misdadige verdrag van Versailles, die ons de keel toeknijpt. Dat hulpeloos op den grond
ligt. Hulpeloos, omdat het in de binnenlandse twisten zijn kracht verspilt omdat een groot gedeelte van ons
volk nog steeds luistert naar de rattenvangers melodieën van de dweepers en bedriegers, die hem het verlok
kende lied van de groote wereldbroederschap in het paradijs van het internationalisme voorzingen".
En Wilhelm besluit zijn memoires aldus: "Ik roep den Duitschen geest op, opdat gij dezen sterk laat wor
den: WANT DE GEEST SCHEPT DE DAAD EN HET LOT - EN ZINNELOOS IS HET WERK
TUIG ZONDER HEM".
Deze zin zou volgens Wilhelm wel eens de sleutel kunnen zijn waardoor alle tegenstanders konden
worden overwonnen. Inderdaad deden deze gedachten van nationalisme en revanche al gauw de
geest uit de fles rijzen. En die geest was het nationaal-socialisme van Adolf Hitler. De dolkstootlegen
de ontstond: niet door militaire zwakte, maar door intern verraad had Duitsland de oorlog verloren.
En de belangrijkste schuldigen? De socialisten en de joden, beiden met hun internationale oriëntatie.
Twijfel aan democratie
Heeft Obreen zich mee laten slepen in de reactionaire denkbeelden van zijn idool? Tijdens zijn
militaire dienstplicht had kapitein Obreen, zoals zoveel Nederlandse officieren een zekere sympa
thie voor Duitsland ontwikkeld. Dat zal door de opvattingen van de Wieringer asielzoeker niet min
der zijn geworden. Daarbij waren de Nederlandse democratische ontwikkelingen niet om te jui
chen. Werkte die democratie eigenlijk wel?
In Nederland b.v. waren er na de le wereldoorlog 17 politieke partijen aan het woord. In 1922
deden 48 partijen mee aan de verkiezingen. In 1933 waren dat er al 54! Wellicht heeft hij beseft dat
macht beter in handen van een elite kon blijven. En bij die elite rekende hij zichzelf. Zijn ervarin
gen met de Wieringer gemeenteraad hadden hem laten zien hoe moeizaam een democratisch prin
cipe gestalte krijgt. Zou de democratie een illusie zijn? Op zijn vakantiereizen per auto door
Duitsland in de dertiger jaren zag hij de vooruitgang, onder Hitier bereikt. De journalist Diemer
die in 1934 hetzelfde doet, zegt dat men de nationaal-socialistische beweging in Duitsland als een
Godsgeschenk beschouwt.
"In plaats van versplintering is er nu eenheid, i.p. v. eigenbelang telt nu het algemeen belang. Wat geen kei
zer en geen parlement tot stand kon brengen is de nazi's gelukt. Chaos op straat is veranderd in rust en de
werkloosheid wordt met man en macht aangepakt". "De angst voor zes miljoen Duitse communisten is
voorbij", aldus Diemer, die het nationaal-socialisme zoals zovelen als een tegenwicht voor rood zag.
Ook Obreen kon zien wat Diemer zag: "het was veilig en rustig op straat, portiers en taxichauffeurs
hulpvaardig".
Gelastte propaganda-minister Goebbels niet zelf dat nationaal-socialisme ook betekent: beleefd
heid, hulpvaardigheid. Hij zag dat de slenteraars van de straat waren en dat het leven er veel goed
koper was dan in Nederland.
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 16e jaargang nr. 3 - 2004
