De hoofdrolspelers
Arie Peereboom kwam in 1886 op 16-jarige
leeftijd als kantoorhouder/telegrafist van de
"Rijkstelefoon" op het postkantoor van De
Haukes. Dankzij deze baan had hij een goed
inzicht in de prijsontwikkelingen van de Zui-
derzeeproducten zeegras, ansjovis en schelp
dieren. Alle telegrammen van de handelaars
en vissers gingen door zijn handen. Boze
tongen beweren nu nog dat hij ook niet te
beroerd was om telefoongesprekken af te lui
steren als dat zo uitkwam.
Hij begon al gauw voor zichzelf te handelen
en werd, als spin in het web, een vermogend
man. Hij liet zeegras perserijen bouwen in
Den Oever, Stavoren, Makkum en Terschel
ling. Een grote perserij annex ansjoviszoute-
rij verrees op De Haukes. Arie werd zodoen
de bijna monopolist in deze handel. Zijn
macht en invloed op het eiland was groot.
Het werd nog groter toen hij in 1910 burge
meester van Wieringen werd. Hij werd er
voor gevraagd. Wie zou beter de Wieringer
belangen kunnen behartigen dan hij die hier zo goed was ingevoerd? In "Op de Hoogte" nr. 5 van
1998 kunt u meer lezen over deze inventieve koopman, voor wie het burgemeesterschap volgens
dat artikel slechts een laagbetaalde erebaan was.
Dat mag dan wel zo zijn, hij zat als burgemeester, méér nog dan aan het schakelbord van de tele
foon, in een centrale informatiepositie. En, handelsman als hij was, maakte hij daar ook op onna
volgbare wijze gebruik van. Zijn zaken bloeiden als nooit tevoren. En de Wieringers lieten hem zijn
gang gaan: wat goed is voor Peereboom is goed voor Wieringen. Maar macht corrumpeert en
allengs kwam men er achter dat de Wieringer belangen andere waren dan Peereboom's belangen.
Neem bijvoorbeeld de zeegrashandel
De gemeente Wieringen had het monopolie op de exploitatie van het zeegras. Zij had de exploitatie
en verkoop uitbesteed aan ene heer Van derVelde(n). Deze Van derVelde(n) was tevens compagnon
van burgemeester Peereboom. Van der Velde(n) was ook lid van de firma J.B. Kroon Co te Am
sterdam, waarmee de burgemeester op persoonlijke titel handel dreef! Heb daar maar eens van
terug als eenvoudige Wieringer visserman. Het ongenoegen over deze zakencombinatie nam hand
over hand toe.
Als goed zakenman wist Arie dat geld moest rollen. In april 1918 kocht hij een boerderij in de
Polder Waard Nieuwland. Zijn visserijbelangen werden uitgebreid met een deelname in een Vlaar-
dingse maatschappij met vijf schepen. Van deze maatschappij was hij president-commissaris. Ook
hier botsten de persoonlijke belangen van Peereboom met die van de Wieringer vissers.
Tijdens deze oorlogsjaren ontstond er ook schaarste aan cachou, toen een middel om netten te ta
nen. (cachou is bereid uit de bast van de "cashew"boom, waarvan wij nu de nootjes zo lekker vinden).
-93-
Burgemeester Arie Peereboom (1870 - 1945)
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 15e jaargang nr. 4 - 2003
