Brandspuiten en brandspuithuisjes
In het Handelsblad van 1923 staat een foto van een Wie-
ringer brandspuit en een foto van de nieuwe autospuit. De
tekst onder de foto luidt:
"Uit het ex-oord van den ex-kroonprins"
"Op Wieringen gaat iets uit de oude doos verdwijnen, 't Is de
brandspuit die reeds diende toen 't Noord-Hollandsch kanaal
nog niet bestond en de schepen uit de Oost langs Wieringen naar
Amsterdam voeren. Men lette vooral op de zak, waarin het wa
ter geschept moet worden, daar de spuit alleen een pers- en geen
zuigpomp bezit. De onderste foto toont de nieuwe autospuit."
Deze oude pomp stond opgesteld in de Spuitsteeg in Den
Oever, vandaar de naam. De foto is daar dichtbij genomen,
achter de Kapel. De Gasthuissloot voorzag de spuit van
bluswater. De nieuwe brandspuit is de eerste motorspuit
op Wieringen, aangeschaft in 1923.
De kroonprins wordt genoemd, omdat hij in een brief aan
de vrouw van de burgemeester Kolff (1922-1968) schrijft
het te betreuren dat hij niet persoonlijk bij het inwijden van
de nieuwe brandspuit aanwezig heeft kunnen zijn.
Als de tekst onder de foto in Het Handelsblad de waarheid
bevat, zou Wieringen al voor 1824 over een brandspuit
beschikken. Het Noordhollands kanaal is omstreeks die tijd
gegraven. In Museum Jan Lont staat een brandspuit die
verdacht veel op die van de foto lijkt, alleen de slangen en
de waterzak ontbreken. De emmertjes met de metalen beu
gels zijn er nog wel. Oorspronkelijk waren er lederen
emmertjes bij de brandspuit.
De eerste brandspuiten werden in Amsterdam gemaakt.
Jan van der Heijden en zijn broer Nicolaas waren "Opsien-
ders van Stadts Brandspuiten en Brandgereedschap." (1673)
Bovendien hadden de Van der Heijdens een brandspuitbe-
drijf, dat veel materiaal leverde aan diverse plaatsen. Of de
eerste brandspuiten op Wieringen door dat bedrijf geleverd
zijn, was niet te achterhalen.
In 1868 wordt de burgemeester gemachtigd door de
gemeenteraad tot aankoop van een brandspuit. Daar wordt
verder niet over gepraat, dus misschien gaat dat niet door.
In 1903 wordt er in de Raadsnotulen gesproken over
brandspuiten. Er moet een brandspuit komen in Wester-
land vanwege de toenemende bebouwing. Er is daar dan
kennelijk geen brandspuit. In 1903 wordt dan een voorstel
gedaan één of twee nieuwe brandspuiten te kopen. De
voorzitter heeft een paar afbeeldingen van spuiten met
prijsopgaaf meegebracht.
Er wordt besloten fabrikant Kronenburg uit Culemborg te
vragen met een spuit op zicht te komen en die natuurlijk
ook "te beproeven."
Gedicht Brandstuit- Beproeving"
(brandstuit brandspuit)
-68-
ERAiNOSTUIT - BEPROEVING
'te HLppolytusboef op jJ. Dinsdagavond
Ja, die Brandspuit te probeeren,
Dat is izoo'n gewichtig ding,
Stel eens, dat imam 't vuur wou keeren
En d e Spuit niet goed meer ging;
Dat zou een mirakel geven
Bij onz' goede burgerij f
Daarom: pompen zij ons streven-
Leve de beproeverij
Jong ens Matjes, hakkers, fooere.i,
AJles warrelt door elikaar.
De «petitie staat «te 1oeren,
Anders loopt 't verkeer gevaar
Ziet( daar komt de spuit der spuiten I
Heel de straatjeugd trekt (haar voort
Burgemeester loopt te Huiten:
Ziet of 't gaat zooals 't behoort
Chef en Onderchefs staan deftig
Met hun beekje in de hand
Hun bevelen zijn soms 'heftig:
Uit hun wezen spreekt -verstand!
Het appèl wordt fluks gehouden;
Heel de Brandweer blijkt compleet I
Slangen urnen sch en zijn aan 't sjouwen!
Tot hun voorhoofd druipt van 't -zweet.
De eerste ploeg komt aangetreden:
Klik, Iklak, klik, klak dreunt de spuit
In werking zijn schier aJJe leden,
■Wat er in zit, moet er uit I
Aanstonds zal het water vloeien):
GeMjk de zondvloed, izoo'n straa1
At de koeien staan te -loeien
Van het spuitbeproef - kabaal f
Doch heb je ooit zulk zout gegeten!
Hoe men) kijkt of hoe iraen ziet:
Pompers zwoegen, pompeis zweten-,
Doch water, waiter komt er niet!
De slang, die immer op (moest zwellen.
Blijft plat zoowaar, gelijk eem schol
nWat heh je toch aan zulke bell'eiu
Zoo zucht er een 't maakt je dol!"
Ja toch, ja 'toch, een e nik el straaltje
Gelijk oen koe, die doet 'n plas,
'Gelijk de regen langs'een paaltje,
Vloeien drupsk.es in het gras I
Drommels, wat kan er manke er en
Is onze spuit nou -mankeliek
We -moeten 't nog unaar eens- probeeren!
Misschien een. 'beetje rheumatiek 1
Secretaar «en Burgervader
Chefs der Brandweer houden raad
Voelen aan den polsslagader
DoCh die klopt 'toch ook probaat f
-Is de zuiger -wel bij zinnen
Speelt die ons geen) poets, die guit
Komt er water niet naar binnen,
Komt er obk geen water uit I
d' Spuit 'n ander plaatsje geven
En de slang zoo in de put I
Ha ja, nu koont er toch leven,
Zie de zuigers krijgen fut I
,(Pompeni, pompen,, of verdrinken
Zoo klinkt Wierings Brandweerlied!
Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 15e jaargang nr. 3 - 2003
