- 15 - De buitendeur Zoals eerder is vermeld betrad men aanvankelijk de wo ning door de buitendeur in de westelijke zijgevel. Deze bestond uit een naar binnen draaiende onder- en boven deur zonder glas. Van oudsher gemaakt van drie of vier brede delen waren ze aan de binnenkant altijd voorzien van spiegelklampen. Evenals de vensterluiken werden ze afgehangen met penduimscharnieren. Het dagslot van een buitendeur bestond uit een klinkstel waarbij de scharnierplaat van de klink op de buitenkant van de deur hartvormig of rond was. Het nachtslot bestond uit een oplegslot of uit een grendel (skoeteles).Van oor sprong zijn het allemaal naar binnen draaiende deuren. Als later ook bij de buitendeuren het glas steeds meer wordt toegepast ontstaan er diverse uitvoeringen. We zien dan ook deuren met voor het glas een gietijzeren sierrooster en kozijnen met een bovenlicht dat soms is voorzien van een gietijzeren ornament. De meest voor komende uitvoering wordt dan een bovendeur met een kruisroede of één verticale roede. (Zie afb. 14) (foto A P.) De kozijnen waren aan de buitenkant dikwijls voorzien van een kraalschaafje. Alle raam- en deur kozijnen waren geheel van grenenhout met uitzondering van de buitendeur waar de onderdorpel van eiken was. Bij het vervangen van slechte dorpels werd later dikwijls beton of hardsteen gebruikt waarbij de stijlen dan ook neuten van hetzelfde materiaal kregen. Op afb. 15 zien we ook een regenbak. Van oorsprong is dit een wel put geweest waarvan het deksel op maaiveld hoogte lag en die pas later dienstdoende als regenbak een gemetselde opbouw heeft gekre gen. Afb. 16 Afb. 15 Het toilet Op afb. 15 zien we het tegen het huis aangebouwde toilet (huuske of plee). In veel gevallen waren deze van hout en stonden ze verder van het huis af. Omdat men op de hogere delen van het eiland woonde, waar geen sloten waren, was een toilet altijd voor zien van een emmer of ton. Het interieur, (Afb. 16) bestaat uit een uitneembaar schot je met een eveneens te verwijderen zitting. De opening in de zitting werd afgesloten met een rond houten dek sel. Historische Vereniging Wieringen - "Op de Hoogte" - 12e jaargang nr. 1 - 2000

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Op de Hòògte - Wieringen | 2000 | | pagina 17