830
SCHOOLMEESTERKOSTER, VOORZANGER OP VIERINGEN.
(1700 - 1800
Schoolmeester, koster, voorzanger: deze combinatie van beroepen werd op
Wieringen tussen 1700 en 1800 altijd door 1 man uitgeoefend. Dit themanummer
handelt hoofdzakelijk over de geschiedenis van de schoolmeesters op Wieringen,
maar dan komen koster en voorzanger automatisch aan de orde.
Omdat er tussen 1700 en 1800 geen foto's zijn, de fotografie kwam pas rond
1860 goed op gang, heeft de redactie gemeend de tekst te verlevendigen met
foto's van schoolgebouwen en klassen uit later tijd.
HET SCHOOLLOKAAL
Hoe het schoollokaal op Wieringen eruit zag, is niet bekend.Hoe het gemiddelde
schoollokaal eruit zag is beschreven in het "Geschiedkundig overzicht van
het Lager Onderwijs" door P.K.Gorlitz.
Hij beschrijft het schoollokaal uit de 18e eeuw als volgt:
"Treden wij het verblijf binnen, dat men ons als eene School aanwijst. Men
zou het anders aan het uitwendig voorkomen niet vermoeden. De juist niet
hooge verdieping, de kleine ramen, vergunnen niet veel toegang aan versche
lucht of licht. Het is evenwel een School. Men hoort het reeds hierbuiten
aan het gedruisch en leven, dat wel een kenmerk der School schijnt te wezen;
zo luidt dringt het in de ooren.
Ook zouden bij het inkomen de reukzenuwen alleen de gedachte aan een School
opwekken; zoo sterk geeft eene vunzige stinklucht te kennen, dat hier vele
menschen als opeengehoopt zijn. Men heeft eenige oogenblikken noodig om er
aan gewoon te worden, en, door die dampige atmospheer heen en bij dat somber
licht de voorwerpen te kunnen onderscheiden. De vloer van klinkers is juist
niet geschikt om de droogte of des winters de warmte van de voeten der
leerlingen te bevorderen."
LEERVAKKEN
Over de leervakken of "de stoffe des Onderrigts" schrijft de heer Gorlitz:
"De leervakken, die in de School onderwezen worden zijn wel bekend. Zij zijn
het spellen, lezen, schrijven, en cijferen; voegt men daarbij het psalmzingen
en het leeren van vragen over de bijbelsche geschiedenis, dan heeft men het
onderwijs in zijn ganschen omvang.
Van beginselen van taalkennis, aardrijkskunde of geschiedenis is er geen
sprake, zelfs niet zijdelings: de leer- of leesboeken geven geene aanleiding
om die onderwerpen te behandelen."
OPLEIDING SCHOOLMEESTER
En over het schoolmeestersambt meldt hij het volgende:
aan de vorming en opleiding der Onderwijzers werd weinig zorg besteed;
met aanleg en geschiktheid voor dien post nam men het niet zeer naauw:het
bezit van een goede vlugge schrijfhand en van eene stem, die een goed
voorzanger beloofde, benevens eenige aanvankelijke vaardigheid in het cijferen
is voldoende.
