562
Want zijne excellentie is niet geliefd. Zijn verering voor de Heilige
bureaucratie is niet groot genoeg.Hij verkondigt teveel een eigen mening.Hij
is niet volgzaam genoeg.
De chef vindt het ontwerp van het bericht schitterend.De beide bureaucraten
schudden elkaar de hand.De chef geeft zijn ondergeschikte, zonder een woord
te zeggen, nog een stapel Franse geïllustreerde tijdschriften mee met het
gelaat van een kenner.
"Aha,"zegt onze vriend, "de akten van hedenmiddag."
Al gauw zijn alle belangrijke secretarissen vertrokken. Nu begint het
belangrijkste deel van hun dagelijkse arbeidlunchen met de politiek.
Geen enkele ambtenaar gaat naar huis. Iedereen komt tesamen in de ernaast
gelegen societeits-ruimten.Het voornaamste tref en eetpunt is de al eerder
genoemde "Witte Sociëteit". Dat "Wit" moet worden beklemtoond, opdat het
grote publiek niet zal denken dat het een "Blauwe"societeit is.
De maaltijd duurt twee uur. Hier ontmoeten vooraanstaande ambtenaren van
Waterstaat hun collega's van Binnenlandse en Buitenlandse Zaken.Hier wordt
anoniem voor het Ministerie vanEconomische Zaken de echte sociale politiek
in elkaar gezet, hier hebben Handel en Landbouw voeling met elkaar.
Kortom, hier aan het Plein, waar alle rangen en standen weg vallen, wordt
samen gewerkt, gegeten en gedronken in goede harmonie, en Holland wordt op
deze manier met zijn politiek gelukkig gemaakt.
Het kleintje koffie na het eten is over 't algemeen niet voldoende de slaap,
die op de overvloedige maaltijd volgt, te verdrijven.In menig werkkamer staat
dan ook een schommelstoel.De Haagse ambtenaren zijn erg praktisch. Men moet
bedenken, dat Richelieu al gezegd heeft dat de belangrijkste
staatsmansgedachten na een goede maaltijd ontstaan. De Nederlandse
belasingbetalers zijn heel tevreden met het Haagse ambtenarenapparaat.Hoe
meer men slaapt, hoe minder men werkt, zo wordt in Amsterdam gezegd, des
te minder last hebben we van de regering.
xxx
Generaal Onnen, chef van de Nederlandse Interneringsdienst, draagt de volle
verantwoording voor het onderbrengen van de kroonprins op het eiland
Wieringen.Dat betekent niet, dat de Haagse bureaucratie zich er niet mee
bemoeit heeft.
Toen de berichten van de binnenkomst van de kroonprins tot Den Haag
doordrongen, wilde haast elke Minister wel iets aanbevelen.Vanzelfsprekend
bracht het bericht vooral Buitenlandse Zaken in opschudding. Op het Bureau
voor de Koloniën brak men zich er het hoofd over of het misschien niet
mogelijk was de kroonprins naar één of ander eiland in Nederlands Oost- of
West-Indie te sturen. Ook het Ministerie van Waterstaat interesseerde zich
voor de zaak. Op het Ministerie van Financien stelde men zich vooral de vraag,
of de kroonprins wellicht belasting betalen moest.
De minister zelf vond de komst heel onaangenaam. Niet vanwege de persoon
van de kroonprins, maar om de gevreesde complicaties. Dat de keizer naar
Nederland gekomen was, was al erg genoeg. En die situatie was tenminste
juridisch gerechtvaardigd. Maar de kroonprins.... de hoop van alle Duitse
monarchisten..nou daar kon Nederland alleen maar problemen mee krijgen.
Was er ooit al iets dergelijks voorgevallen Bij het Ministerie van
Buitenlandse Zaken werd daar vergeefs naar gezocht. De propaganda van de
Entente had zeker invloed gehad op ambtelijke kringen in Den Haag. Men was
het er over eens, dat de kroonprins eigenlijk een politieke misdadiger was.
