286
t En is niet allemans einde, Gods woort te leeren (d.i. te onderwijzen)
ende de Sacramenten Christi uit te deelen"schrijft de 16e eeuwse Dirk Phi
lips in zijn Enchiridion, wanneer hij het heeft over de "Sendinge der Pre-
dicanten oft Leeraers."
We zagen dan ook al dat de oudsten op Wieringen vóór 1742 geen leraren in
volle dienst waren, met andere woorden het Sacrament van het avondmaal werd
door volle leraren van elders bediend. Hoewel men wars is van de (Rooms-
Katholieke) kerkelijke vieringen met monstrans, hostie en ouwels en zeker
niet gelooft in transsubstantiatie brood en wijn zijn vlees en bloed van
Christus worden dus toch wel degelijk regels in acht genomen bij het uit
reiken van brood en wijn.
Evenals de gewone dienst is ook de avondmaalsdienst een woorddienst, zoals
blijkt uit de liturgische formulieren uit die jaren.
De onbekende schrijver van Drie Evangelische Predicatien te vinden achterin
het boekje van Jan Gerritsz Vijf Stichtelijke Predicatien (Amsterdam
1650 spreekt van de eenheid van de vele grote en kleine graankorrels als
teken van de eenheid in Christus.
Graankorrels die vermalen worden als blijk van afsterving en die in het
vuur gebracht worden ten voorbeeld van brandende liefde en milddadigheid
tegenover anderen waarin men met elkander deelt.
Ds. O.L.van der Veen
1923 - 1929