HET 0.STADSDEEL IN PUIN?
SOS
De bewonersvereniging
Grote Kerk wilde dat de
huidige bewoners er
konden blijven wonen en
streed voor de bouw van
betaalbare woningen.
h? SÖÜN
IS IN ROOD GEKLEURD
HET ZAL JE HUIS MAAR WEZEN
voor de
auto
DE AFBRAAK
r i
An
;pP£3CJL
//|1
4 - OUDALKMAAR
OUDALKMAAR - 5
gebied. Het oostelijk stadsdeel werd hiermee de sfeervol
le woonbuurt die we vandaag de dag nog kennen.
Affiche van de werkgroep S.O.S. waarmee men duidelijk
wilde maken hoeveel er gesloopt zou worden in de
oorspronkelijke plannen van de gemeente.
eerder al besloten werd tot de aanleg van de Ring
Alkmaar, die veel autoverkeer uit de binnenstad hield.
Ook het voornemen om allerlei binnenstadsfuncties én
ook wonen toe te staan verviel. In de nieuwe plannen
moest het oostelijk stadsdeel hoofdzakelijk een woon
buurt worden. De bedrijven die hier nog zaten werden
uitgeplaatst naar bedrijventerreinen rond de binnenstad,
zoals de Beverkoog. De vervallen bebouwing ging tegen
de vlakte en er kwamen woningen voor in de plaats. De
gemeente zorgde voor een goede riolering en een nieuw
wegdek en veel particuliere eigenaren knapten hun
eigen woning op. Stadsdeel II kwam later aan de beurt,
hier begon men in 1977 met plannen maken toen men in
stadsdeel I genoeg ervaring had opgedaan. De werk
groep B.O.S. II (Bewonersgroep Oostelijk Stadsdeel II)
werkte met de gemeente aan rehabilitatie van het
Een inspraakavond in de jaren zeventig
waarin de plannen voor de stadsvernieuwing
werden bediscussieerd.
Aan de andere kant van de binnenstad, in het gebied
rond de Grote Kerk, ging het allemaal niet zo soepel. Voor
dit gebied waren al vanaf de jaren veertig plannen
gemaakt. Niet door de minsten: de beroemde architect
Willem Dudok - bekend onder meer van het raadhuis van
Hilversum - maakte er een. Rond een groot plein ten
noorden van de Grote Kerk tekende hij grote overheids
gebouwen en winkels in, op het Canadaplein bedacht hij
een kantorenflat. Ten minste zestien meter brede wegen
moesten het drukke autoverkeer rond de Grote Kerk
geleiden, de Langestraat in. Dit plan werd opgeborgen
toen Wieger Bruin medio jaren vijftig aan de slag ging
met zijn plan voor de hele binnenstad. In 1964 ging de
gemeenteraad akkoord met een invulling van het Grote
Kerk-gebied, een gedeeltelijke uitwerking van het
aangenomen Basisplan uit 1960. Grote kantoorgebouwen
zouden er komen. De Alkmaarse architect Piet Tauber
ontwierp het postkantoor dat in 1966 in gebruik werd
genomen, ten westen van de Grote Kerk. Na een transfor
matie van de gevel in de jaren negentig is dit nu het
gebouw van de ABN AMRO Bank. In 1971 volgde de bouw
van de Rabobank, op de hoek van de Paternosterstraat
en de Kanaalkade.
De start van de stadsvernieuwing begin jaren zeventig
maakte echter dat de rest van de plannen voor dit gebied
van tafel ging en dat alles opnieuw werd aangepakt.
Maar de gemeente bleef dit stadsdeel zien als de ideale
plek om kantoren en winkels te vestigen. De in 1976
opgerichte bewonersvereniging Grote Kerk keerde zich
tegen deze plannen. Zij wilde dat de huidige bewoners
hier konden blijven wonen en streed voor de bouw van
betaalbare woningen. Een van de successen die de bewo
ners al snel boekten was het tegenhouden van de komst
van een bankgebouw van de Nederlandse Midden-
standsbank. Dit was gepland aan de Scheteldoekshaven,
pal tegenover de Grote Kerk, aan de Bagijnenstraat. De
gemeente had de inspraak op dit plan buiten werking
gesteld. De grond was al verkocht en het terugdraaien
van het plan zou onbehoorlijk bestuur opleveren in de
richting van de bank, volgens de gemeente. Bijna 17
meter hoog zou het gebouw worden; vanaf de singel en
de Clarissenbuurt zou het alle zicht op de Grote Kerk
wegnemen. Maar daar had stadsbouwmeester Smeele,
die het plan moest verdedigen, wel een antwoord op.
‘Dat is nu eenmaal zo in een stad’, stelde hij. Bovendien
zou het gebouw voor een verrassing zorgen: ‘Dan kom je
om de hoek en dan ligt daar plotseling de Grote Kerk.
Een verrassingselement.’ De bewoners lieten zich door
deze verkooppraatjes niet in de luren leggen. Ze moch
ten dan wel niet vooraf meepraten, ze konden nog wel
achteraf bezwaar indienen tegen de verleende vergun
ning. De bank zag in dat de procedure enorme vertraging
zou oplopen en koos eieren voor zijn geld. Het trok het
plan in en verplaatste het kantoor naar een plek buiten
de binnenstad, aan de Bergerweg. Het was niet de eerste
keer en het zou ook niet de laatste keer zijn dat de
inwoners van de binnenstad invloed zouden hebben op
wat er in de binnenstad gebouwd werd. Met veel overre
dingskracht, overleg maar soms ook via dwarsliggen en
botte tegenwerking heeft de bewonersvereniging
langzaam maar zeker de gemeentelijke plannen om
weten te buigen. Ze zorgde ervoor dat er betaalbare
woningen kwamen voor mensen met lagere inkomens.
Om de parkeerproblemen tegen te gaan werden medio
jaren tachtig de parkeerdekken op het Kanaalschierei-
land en de Karpertongarage gebouwd, aan de randen
van de binnenstad.
Werkzaamheden aan het wegdek in
de Sint Annastraat, jaren zeventig.
