BRUGGEN
VAN
ALKMAAR
r
«5^
Alkmaar was geen
vestingstad in het belang
van de landsverdediging
SA
Lucas Zimmerman
Si
S:. I: fe;'-
i SA
Op deze kaart is de vestingwal duidelijk weergegeven,
OUDALKMAAR - 79
Dit artikel is het derde en laatste deel in een reeks over de bruggengeschiedenis in en rond de binnenstad van
Alkmaar. In dit stuk komt de ontwikkeling vanaf 1820 tot heden aan bod. Hierbij zijn de in die tijd gemaakte kaarten
van de stad leidend geweest. In de eerste twee artikelen kwam de ontwikkeling van de waterwegen met bruggen
aan de orde. Daarbij traden naast de stadsuitbreidingen geen grote structurele veranderingen op. Met de komst van
het Noord-Hollands Kanaal veranderde dat. Eerst was het de aanleg van dit kanaal, daarna de groei van de stad
buiten de veste met de veranderende vervoersbehoefte die zorgde voor de aanleg of het verdwijnen van bruggen.
[a] Kaart Alkmaar, 1823,
Van Diggelen, PR 1005032
De brug over de Nieuwvaert verdween over de inmiddels
tot het Nieuwe Kanaal vergraven waterweg langs
Alkmaar. De Vriesse poorts brugh werd gedraaid, in
oostelijke richting verplaatst om het verkeer beter te
kunnen verwerken en werd vervolgens de Frieschebrug
genoemd. De Waterpoort verdween en de brug tussen
het Heiligland en het Luttik Oudorp werd verlegd en
verlengd, een andere brug dus, de Vlotbrug. De brug van
de Bierkade naar het (Veneetse) Eiland, de Eilandsbrug,
is verdwenen evenals de Hogebrug in de vestingwal.
waarbij de uitwatering via de Lamoraal- en Baansluis
niet zichtbaar is, maar wel aanwezig. De bruggen
langs de buitenkant van de Stadsgracht, de huidige
Singels, zijn nu ingetekend. Ook is in de vestingwal ten
zuiden van Schermerbrug, in plaats van een sluis, de
Hondsboschebrug te zien.
Op de kaart van weer ruim 40 jaar later, uit 1865, zien we
rond de stad op de Vestingwal met de bolwerken en op
de aangebrachte grond langs de Wageweg, een park-
aanleg en het huidige Victoriepark verschijnen. Dat kon
omdat Alkmaar geen vestingstad was in het belang van
de landsverdediging.1 Tevens is een tweetal grachtjes
gedempt en kwamen er bruggen en pontjes bij. Dat
DE ONTWIKKELING VAN ALKMAAR EN HAAR
BRUGGEN VAN 1820 - 1980
Rond 1820 veranderde het een en ander voor de stad
door de aanleg van het Nieuwe Kanaal (Noord-Hollands
Kanaal). Dat is goed zichtbaar op de kaart uit 1823 [a] van
Van Diggelen. De grote veranderingen vonden vooral
plaats in het noordoostelijk deel van de stad met de
afscheiding van het Schermereiland.
A II
E&SÈl?
i 1:
AW" «x.-.
W i
V 'fe'
