OUDALKMAAR - 33 Op gezette tijden was het gesticht overvol, een ‘pakhuis van jongens’ noemde men het ook wel. In 1884 zaten er 240 jongens in, terwijl er maar plaats was voor 200. In 1922 werd het gesticht dan ook opgeheven. Het was te oud, te klein, voldeed niet meer aan de eisen van de tijd en lag midden in de stad, zonder ruimte voor verdere uitbreiding. Het gebouw was daarna in gebruik als hoofdpostkantoor. Na de oorlog trokken drie bataljons militairen, een garnizoenscommando van het Nederland se leger, voor een aantal jaar in een deel van het gebouw. Alkmaar was weer voor eventjes een garnizoensstad. In de jaren zestig ging de sloopkogel tegen het grootste deel van het gebouw, om plaats te maken voor een heel nieuw postkantoor, naar een ontwerp van architect Piet Tauber. Later zou dit verbouwd worden tot het kantoor van de ABN AMRO Bank, zoals we dat nu kennen. Het allerlaatste deel, de school, ging pas in 1982 in het kader van de stadsvernieuwing tegen de vlakte. Ervoor in de plaats kwamen woningen, met het adres aan de Schetel- doekshaven. Vanaf dat moment herinnerde op deze plaats niets meer aan het gesticht waar zoveel kinderen, waaronder het Amsterdammertje Jan Dirks, vele jaren van hun leven hebben doorgebracht. zijn er wel tralies voor de ramen te zien, hoogstwaar schijnlijk juist vanwege de vele ontvluchtingen. Vooral op zondag, tijdens de wandeling in het bos of de duinen was het, ondanks het toezicht, eenvoudig om te verdwijnen. Op die dag vonden dan ook veel ontsnappingen plaats. In 1887 verbood de Minister van Justitie het wandelen, nadat er te veel jongens waren ontkomen. - Het Rijksopvoedingsgesticht te Alkmaar, artikel in Alkmaarsche Courant, 2 november 1907. - Vele honderden vonnissen uit de negentiende eeuw waarmee kinderen veroordeeld werden, waaronder die van Jan Dirks, zijn digitaal te raadplegen op de website van het archief van de provincie Noord-Holland, www.noordhollandsarchief.nl. Zoek in de archieven op ‘Rijksopvoedingsgesticht' en selecteer dan ‘Criminele Noord-Hollanders'. Het voormalig Rijksopvoedingsgesticht tijdens de afbraak. BRONNEN - C. Leonards, Het huis van verbetering en opvoeding in Alkmaar, 1857-1886, in: De ontdekking van het onschuldige criminele kind (Hilversum, 1995, p. 199-251). - N. Bakker, J. Noordman en M. Rietveld-van Wingerden, Vijf eeuwen opvoeden in Nederland: idee en praktijk: 1500-2000 (Assen, 2006). - J.W. Delicat, Van ijzeren vuist naar zachte hand? Idee en praktijk in de rijksopvoedingsgestichten 1901-1961 (Proefschrift, Katholieke Universiteit Nijmegen, 2001).

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 2022 | | pagina 7