Vader Brom,
moeder
Juliette en
hun dochter
Marjan
52 - OUDALKMAAR
De foto’s boden iets extra’s, maar ik ben ook zeer content
met de vormgeving van het boek. Tijdens het onderzoek
stuit je op meerdere interessante zaken die niet direct
passen in de hoofdlijn van het verhaal. Toch wilde ik die
graag opnemen, al was het maar om de sfeer uit de tijd
weer te geven. Zoals de arrestatie van Machiel Englander
op de Kanaaldijk, eind mei 1942. Een wakkere politiea
gent vermoedde ‘met een jood te maken te hebben die
geen ster droeg’. Zijn vermoeden werd bevestigd.
Englanders leven eindigde twee maanden later in
Auschwitz. Of de brute invallen op adressen waar joden
zich verborgen hielden. In samenspraak met de vorm
geefsters van de Nieuwe Collectie en eindredactrice Carly
Misset hebben al die ogenschijnlijke zijpaden een mooie
plek in het boek gekregen.’
archiefstuk worden gevisualiseerd. Het Regionaal Archief
heeft het album via Joop Kila verworven. De eerder
genoemde Johanna Blommestijn-Schouten had zich
over het fotoboek ontfermd.
De positie van de gemengd-gehuwde joden mag zeker
opmerkelijk worden genoemd. Zij werden in beginsel
met rust gelaten. Toen ik dat patroon bespeurde keek ik
toevallig naar Verborgen Verleden met de toenmalige
minister Plasterk. Zijn vader was een Berlijnse jood en
getrouwd met een niet-joodse vrouw. Toen alle ge-
mengd-gehuwde joden in februari 1943 in Berlijn werden
opgepakt volgde een machtig protest van hun niet-jood-
se vrouwen, het Rosenthaler Strasse Protest. Met als
gevolg dat zij hun vrijheid herkregen, weliswaar tewerk
werden gesteld, maar niet gedeporteerd. Alkmaar kende
ALKMAAR EN NEDERLAND
In hoeverre was de behandeling van joden in Alkmaar
gelijk aan die van joden in andere plaatsen in Nederland?
‘Behandeling en vervolging waren zeker niet afwijkend.
Het is bijna een uniform geheel. Alleen de inname van
geluidsapparatuur in juli 1940 was uitzonderlijk, want
landelijk gebeurde dit pas in april 1941. Die order kwam
uit Bergen waar de Wehrmacht in die tijd was gezeteld.
Zelfs Lou de Jong heeft een brief aan het archief van
Alkmaar geschreven om te vragen hoe dit zat. Het zou
een test geweest kunnen zijn om te kijken hoe de
mensen bij zo’n ingreep reageerden. Zoals Zaandam
eens als pilot diende. Zaandam was de eerste stad in
Nederland waar de joden uit de stad werden verbannen
om afgevoerd te worden naar de afgebakende wijken in
Amsterdam.
