JOODS ALKMAAR VLAK
VOOR EN TIJDENS DE
TWEEDE WERELDOORLOG
WAT IS ER GEBEURD
MET DE FAMILIE DRUKKER?
Lisa Oskamp
48 - OUDALKMAAR
Vader Bram, moeder Juliette en hun dochtertje Mar
jan kijken je vanaf de cover van het boek De Familie
Drukker en de tragiek van joods Alkmaar recht in de
ogen. Het is 5 juni 1933 als deze foto genomen wordt
in het Victoriepark in Alkmaar. In Duitsland is Hitler
net een paar maanden aan de macht en zijn partij
komt al snel met beperkende maatregelen voor jo
den. In Nederland gebeurt dat enkele jaren later. Jan
van Baar verrichtte onderzoek naar het leven van dit
gezin, de familie Drukker, hoe dat eruitzag en wat er
met ze is gebeurd. Lisa Oskamp sprak met hem over
de totstandkoming van het boek en zijn bevindingen.
Van Baar vertelt dat het maken van het boek een lange
aanloop heeft gekend. ‘Halverwege de jaren negentig
kwam ik bij het Regionaal Archief Alkmaar werken.
Kaddiesj voor Joods Alkmaar van Joop Kila was toen net
verschenen. Kila wierp zich vervolgens op de historie van
de joodse gemeente van Den Helder. In de studiezaal van
het archief stond ik hem terzijde met het verzamelen van
bronnen. Zo raakte ik steeds meer betrokken bij de
geschiedenis van de joodse gemeenten, met name met
de familie Drukker. Kaddiesj handelt over de joodse
gemeenschap van de stad. Aan de Drukkers is een kleine
paragraaf gewijd als inleiding op de afgedrukte herinne
ringen van Bram Drukker. Ik wilde mij eenduidig op iets
richten en het leven van het gezin Drukker voor en tijdens
de Tweede Wereldoorlog centraal stellen.
Na de publicatie van Kaddiesj kwam er veel nieuw
materiaal boven water. Zo ontving het archief een portret
van mevrouw Drukker, in 1941 getekend door Leo Kok, de
tekenaar van Westerbork. Ook traden wij in contact met
de heer Budzelaar uit Amersfoort. Hij was vrijwilliger bij
de Stichting Nationaal Monument Kamp Amersfoort en
had via zijn tante achttien brieven van Bram, Juliette en
Marjan Drukker in bezit die vanuit Kamp Westerbork
waren geschreven. Aan de hand van nieuwverworven
informatie heb ik voor de rubriek ‘Ik was erbij’ in de
Alkmaarsche Courant een paar keer over de Drukkers
geschreven.
Nadat alle aanwinsten waren geïnventariseerd voelde ik
het als een plicht het materiaal te boek te stellen. Maar
dan wel in een zo breed mogelijke context. In Alkmaar is
weinig onderzoek gedaan naar de jaren twintig en dertig.
Daar wilde ik ook graag aandacht aan besteden. Onder
zoek en schrijffase hebben ongeveer twee jaar in beslag
genomen. Tijdens dit proces maakte ik gebruik van een
leescommissie. Andy Deutsch zat daarin als vertegen
woordiger van de joodse gemeente naast de collega’s
Marijke Joustra, Paul Post en Gerrit Valk.’
DE DRUKKERS
Wat voor familie waren de Drukkers? Volgens Van Baar
vormden zij een levend deel van de Alkmaarse gemeen
schap. ‘Het was een kleine, bemiddelde familie bestaan-
