CORRECTIE
Hij noemde haar
levende propaganda
voor het feminisme.
AGENDA
NEULX CARELS
ANTHONIA FREDERICA
B055ERT
gelegd. Een vrouw die naar de stembus ging zou haar
huiselijke plichten verzaken; de vrouw hoort haar man te
volgen, dus een kostwinnersstem is voldoende; vrouwen
hebben nog geen goed oordeel ontwikkeld enz. 13 De
strijd voor vrouwenkiesrecht werd voornamelijk gevoerd
door liberale, vrijzinnig-democratische en socialistische
vrouwen. Confessionele vrouwen van katholieke en
protestants-christelijke afkomst hadden in die tijd nog
weinig belangstelling voor hun emancipatie.
Bij de eerstvolgende verkiezingen van juli 1918 mochten
de vrouwen dus niet stemmen, maar er mocht wel op
hen gestemd worden. Geen actief kiesrecht, wel passief
kiesrecht. Niet Aletta Jacobs, maar de Rotterdamse
leerkracht Suze Groeneweg kwam als eerste vrouw in de
Tweede Kamer. Ze zei dat ze daar weer "alle mogelijke
bezwaren ontmoet die in de loop der tijden tegen het
algemeen vrouwenkiesrecht zijn aangevoerd, alsof daar
niets veranderd is in Nederland en daarbuiten". 14
Het passief kiesrecht gold ook voor de gemeenteraden.
Alkmaars eerste vrouwelijke raadsleden werden op 2
september 1919 door burgemeester Ripping geïnstal
leerd. Mevrouw J. Westerhof-Koopal werd raadslid voor
Het graf van Nelly Carels en Anthonia Frederica Bossert
op de Algemene Begraafplaats aan de Westerweg. Het
logo van de internationale beweging voor het vrouwen
kiesrecht, Jus Suffragi, staat prominent op de steen.
GEB.TE AMSTERDAM 28 MRT 1889
overl.te Alkmaar ii a pr.mal
EN VAN KAAR VRIENDIN
GES.12-3-1885 ALKMAAR
OVERL.8-12-1961 ALKMAAR
de Sociaal Democratische Arbeiders Partij, net als haar
echtgenoot, SDAP-raadslid en fractievoorzitter J. Wester
hof. Mevrouw Aukes-Timmer, belangrijk bestuurslid van
de Bond voor Vrouwenkiesrecht, had drie jaar lang zitting
in de gemeenteraad voor de Vrijzinnig Democratische
Bond. Burgemeester Ripping zei bij hun installatie dat de
dames een beschavende invloed zouden hebben op de
raadsdebatten. In de praktijk veranderde er aanvankelijk
weinig. Daarvoor was de vrouwelijke inbreng te gering.
Typerend was de opmerking van burgemeester
Wendelaar bij het afscheid van Aukes-Timmer in 1922. Hij
noemde haar een van de lastigste raadsleden en levende
propaganda voor het feminisme. En een uitnemende
huisvrouw en moeder.
Het was Marchant, een kamerlid van de Vrijzinnig
Democratische Bond, die op 27 september 1918 een
voorstel indiende: Nederlandse vrouwen moesten net als
mannen stemrecht krijgen. Vooral binnen de christelijke
partijen was er weerstand. Toch stemde een grote
meerderheid voor vrouwenkiesrecht: op 28 september
1919 ging de Wet Marchant in werking. "Zoo is dan
eindelijk de zege ons! Eindelijk, na langen, zwaren strijd
het Vrouwenkiesrecht in de Tweede Kamer aangeno
men! Vreugde, grote vreugde zal er zijn in de harten van
duizenden vrouwen, die naar hare gaven en krachten
hebben meegewerkt aan de bereiking van dit doel." 15
In 1919 staan zowel Bond als Vereeniging nog in het
adresboek van Alkmaar, maar met het bereiken van het
doel werden ze eigenlijk overbodig. De Bond zocht
samenwerking met andere verenigingen om te ijveren
voor verdere staatsrechtelijke en sociale gelijkstelling van
de vrouw en ging in 1920 op in de Nederlandsche Unie
voor Vrouwenbelangen. De Vereeniging voor Vrouwen
kiesrecht veranderde haar naam in Nederlandsche
Vereeniging van Staatsburgeressen met een breder doel:
de wettelijke, maatschappelijke en economische gelijk
stelling van man en vrouw. De dames bleven actief, maar
soms op ander terrein. Er viel tenslotte nog veel te
bevechten.
(Dit was het derde en laatste deel van een serie over het
vrouwenkiesrecht)
- OUDALKMAAR
NOTEN
1. Henriette Verwey Mejan in
Gedenkboek bij het 25-jarig
bestaan van de Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht 1894-1919,
pag.151, Amsterdam 1919.
2. Nieuwe Apeldoornsche Courant,
8-1-1914.
3. Verslag van de lezing bij De Bond
voor Vrouwenkiesrecht, Alkmaar-
sche Courant, 20-2-1914.
4. Alkmaarsche Courant, 9-6-1914.
5. Sumatrapost, 14-7-1914. Op 22
september werd een lijst met
164.696 handtekeningen aan de
regering aangeboden.
6. Atria, Archief Vereeniging voor
vrouwenkiesrecht, inv.nr. 0022 blz.
8 en blz. 10. Auteur onbekend.
7. E. van der Hoeven, Geschiedenis
eener federatie (N.Holland)" in
Gedenkboek bij het 25-jarig
bestaan van de Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht 1894-1919, pag.
95, Amsterdam 1919.
8. Alkmaarsche Courant, 9-10-1912;
idem, 4-12-1912.
9. Alkmaarsche Courant, 23-3-1915.
10.Lidy Frugte, "De 'Pruimenschool'" in
Oud Alkmaar, april 2010, blz. 20.
11. Alkmaarsche Courant, 21-10 1915.
12. Alkmaarsche Courant, 14-6-1916.
13. Uit een verslag van een
bijeenkomst van de Bond in de
Unie, waar een lezing gehouden
werd door mevrouw Boissevain-
Pijnappel, Alkmaarsche Courant,
26-10-1916.
14. Handelingen der Tweede Kamer
der Staten-Generaal, 7-5-1919.
15. Maandblad van de Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht, 15-5-1919.
VERENIGING
ALKMAAR
De vereniging werd in 1925
opgericht. Zij heeft tot doel
het beschermen en voor het
nageslacht bewaren van de
historische schoonheid van
Alkmaar en omgeving en het
aanmoedigen van de studie van
de plaatselijke geschiedenis.
Dit doet zij o.a. door het geven
van welstandsadviezen,
het organiseren van
stadswandelingen, excursies
en lezingen en het uitgeven van
Oud Alkmaar. Jaarlijks wordt de
Oud Alkmaarprijs en tweejaarlijks
de Puienprijs uitgereikt.
Postadres van de vereniging is
Nassaulaan 43, 1815 GJ Alkmaar.
Ook via internet is de
vereniging bereikbaar:
info@hvalkmaar.nl
of www.hvalkmaar.nl.
Het bestuur van de vereniging is
als volgt samengesteld:
Carol Korringa, voorzitter,
Henk de Kruik, secretaris,
Lucas Zimmerman,
penningmeester, Klaas te Bos,
Ruud Kersten, Rob Marijn,
Jos Stroomer
en Ellen van der Hoeven, leden.
De prijs van het lidmaatschap
bedraagt €25 per jaar.
Rekeningnummer
NL62INGB0000600401
t.n.v. Historische
Vereniging Alkmaar.
Vragen over lidmaatschap:
088 - 505 4338
LEZING 1 FEBRUARI 2022
Bob van der Schaaf verzorgt een
lezing over de ontwikkeling van de
wijk rond het Nassauplein onder de
titel 'Het Nassaukwartier, de eerste
halve eeuw 1907-1957'. Sociëteit
Varnebroek 31, 20.00 uur. Voor deze
lezing moet men zich vooraf aan
melden via de website van de HVA.
LEZING 1 MAART 2022
Het onderwerp van deze lezing en
de naam van de inleider worden op
een later tijdstip vastgesteld en
bekendgemaakt. Houdt daarvoor
de HVA-website en nieuwsbrieven
in de gaten. Sociëteit Varnebroek 31,
20.00 uur. Voor deze lezing moet
men zich vooraf aanmelden via de
website van de HVA.
OPEN HUIS
Elke tweede zaterdag van de
maand is er van 10.00 uur tot
13.00 uur Open Huis in het
HVA-kantoor aan de Nassaulaan 43.
In het artikel over Martinus Niele in
de vorige editie van Oud Alkmaar is
per abuis een verkeerd aantal
slachtoffers van de Slag om
Rustenburg opgenomen. Op de
bewuste avond, zoals omschreven
in het artikel, kwamen zeven
mensen om het leven. Op het
monument bij Stompetoren staan
echter dertien namen. Naast de
zeven slachtoffers die omkwamen
bij boerderij 'Houtlust', staan hierop
de namen van mensen die zijn
omgekomen als gevolg van
represailles door de bezetter en
tijdens een ander incident in de
Tweede Wereldoorlog.
OUDALKMAAR
