Openlucht-Samenkomst
Men had zich aan
vankelijk zorgen gemaakt
over de opkomst.
DE LANDDAG VOOR HET VOLKS PETITION
NEMENT TOT GRONDWETTELIJKE GELIJK
STELLING VAN MAN EN VROUW TE HEILOO.
Op Zondag 14 Jtml a-s. zal op 6 plaatsen In Ne
derland een openluchtmeeting gehouden worden door
de vereeniging voor Vrouwenkiesrecht. De Noordelij
ke NoordTIolIaodstte aldeelingen zullen bijeenkomen
In het bosch te Heiloo. Een optocht van leden dier
afdeel Ingen, voorafgegaan door een muziekkorps on
der leiduig van den heer Otto zalmiddags om 1
uur van het Doelen veld vertrekken langs Ramen,
Korte Nleuweslooi, KoningsstraaL Houttll, Lange-
straat, Koorstraat, Sitsevoort en Kennemeratraatweg.
Op de meeting, die om 2 uur begint, aal ai eb een ge
mengd zangkoor doen hoor» onder leiding van den
heer W. Hespe. Het woord zult» voeren: Mevr.
Goudsmit en de lieer Mr. A. Gompertz van Amster
dam, daarna mej. M. Kramers es mej. S. HSevenaar
en het laatst mevr. W. Drucker en de heer Luitenant
Kolonel W. Mansfeld, voorzitter van den Mannenbond
voor Vrouwenkiesrecht. -
Het orkest zal OA uitvoeren „Iphigénie en Tanride"
van Olück.
SUBSIDIE AAN DE VEREENIGING VOOR
Demonstratie in Amsterdam. Beeldbank Atria
De Bond was ook tevreden met de toezegging van 1913
dat belemmeringen voor vrouwenkiesrecht in de
grondwet zouden worden weggehaald. Zij had met haar
voorzichtige opstelling 8000 leden in 1914. De wat
actievere Vereeniging telde inmiddels echter ongeveer
19.000 leden. Zij bereikte steeds meer gewone vrouwen.
Dat was mede te danken aan propagandiste Kee Groot,
die als 'Marijtje' in een Noord-Hollands boerinnenkos-
tuum het hele land doortrok en de plattelandsvrouwen
in haar eigen dialect toesprak.
Mej. J. Westerman, spreekster op een bijeenkomst van de
Alkmaarse afdeling van de Bond, oordeelde over een
demonstratie van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht
(VvVK) in Den Haag in 1914: "Het aantal deelneemsters
werd geschat op 8 a 9000, maar in werkelijkheid waren
er niet meer dan 5 a 600. En zij die demonstreerden
waren niet de vooraanstaande dames. De dames vonden
dat werkje wat te vies, hadden arbeidersvrouwen gere-
quireerd. Door het comité waren naar verschillende
plaatsen uitnoodigingen verzonden tot deelname. De
kosten waren 1 dubbeltje, het overige werd door het
comité vergoed. Zoo kwamen uit Schagen 15 dubbel
tjes-vrouwen, uit Alkmaar 10 en Leeuwarden 10 a 15." 2
VOLKSPETITIONNEMENT
De Vereeniging besloot, vanwege de teleurstelling van
1913, tot het houden van een volkspetitionnement voor
grondwettelijke gelijkstelling van man en vrouw. Het
werd ingeluid met een demonstratieve optocht en een
drukbezochte landelijke meeting in het Paleis voor
Volksvlijt te Amsterdam op 14 februari 1914.
Mejuffrouw Westerman sprak op een bijeenkomst van de
Bond te Alkmaar over deze meeting. "De Bond deed
daaraan niet mee De Bond kon n.l. niet meedoen,
omdat die zich niet mag inlaten met politiek of aan
eenige soort van vrouwenkiesrecht de voorkeur geven. De
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht had volgens spr. op
die meeting de hand gereikt aan het socialisme.(.) De
meeste vrouwen weten niets van de Nederlandsche actie
voor Vrouwenkiesrecht en ze worden afgeschrikt door de
verhalen over de Engelsche kiesrechtvrouwen, waarvan
iedereen wel heeft gehoord. De propaganda door de
twee Nederlandsche vereenigingen gevoerd is echter
uiterst kalm." 3
In juni ontspon zich een hele discussie in de Alkmaar-
sche Courant. Na een artikel over de 'kiesrechtvrouwen'
die met hun wandaden de beschaafde wereld geschokt
hadden, werd een pittige reactie daarop van Elizabeth
van der Hoeven geplaatst. Ze beargumenteerde dat er
van de 52 Engelse kiesrechtverenigingen slechts één
kleine was die bommen gooide. "De overgroote meerder
heid van Engelsche kiesrechtvrouwen munt uit door
verstandige bezadigdheid." Hierop reageerde de schrijver
weer: "Met het woord 'kiesrechtvrouwen' hebben wij
nooit aangeduid de wakkere maar rustige strijdsters voor
82 - OUDALKMAAR
VROUWENKIESRECHT *t>9f
in MdNlhigtA dor ytrthfilalig mor
m Vcrifcafwutiwmomocrt fd «rwtfwofloflfko
op Zondag 14- Juni 1914 to Holloo,
o<t M üsdfocd .NtJCNBUROM- na lm. Mt P, vu femns.
L
la hi|ttiuutLT
■■4.1. ibntiau, „VKMwmkkarabl «a de Vndab***f
Mo TT. w. Drwkvn „De hiinumisldu der hpodmto."
D* n^« .Wuiom hfaeeenboodett «oor V
'jm «and bok» anke Hdhe na da lm V. HLS
>*a sim titm J. M, OTTO V
toegangsprijs 10 a». 1
atn MoombWB refill Ni
a plan. loitr na
A ZMerdajj
lH.St.1 ttOEVEK hMlJtnw, Alkuui
N GAtCCL* IK. A
A. I0LAMA—DtUCS VA fch|MA
Aankondiging van de openluchtsamenkomst van de VvVK
in Heilo (Alkmaarsche Courant 13 juni 1914), die volgde op
de optocht vanaf het Doelenveld in Alkmaar, Alkmaarsche
Courant 24 april 1913
van strooibiljetten, door advertenties en door berichten in
de verschillende plaatselijke bladen en door groote gele
aanplakbiljetten." Men had zich aanvankelijk zorgen
gemaakt over de opkomst, maar 'behalve door de 300
aan de optocht deelnemende personen werd de
meeting door 950 personen bezocht'. "Op de stoepen en
kleine steentjes zag het zwart van de mensen, die in
gespannen afwachting stonden om de eerste Alkmaarse
vrouwenoptocht waar te nemen."
Elizabeth van der Hoeven schreef later enthousiast (met
een vergissing in de datum): "Op 15 Juni '14 trokken ruim
300 leden onzer federatie, met een sterk Zaandamsch
contingent in optocht door Alkmaars straten onder
wit-gele bloembogen. Geen venster was onbezet, op de
stoepen verdrong men zich. Deze volgens Mw. Hoogneus
vulgaire propaganda baatte onze zaak meer dan de
beste brochures." 7
het vrouwenkiesrecht, die juist door haar verstandige
actie en bezadigd optreden de zaak, welke zij voorstaan
het beste dienen. Wij hebben altijd daaronder enkel begre
pen de furies die door haar wandaden heel de beschaafde
wereld met haar verontwaardiging vervullen 4
EERSTE ALKMAARSE VROUWENOPTOCHT
Op zondag 14 juni 1914 was er een grote landelijke
meeting in Den Haag, maar ook elders in het land waren
bijeenkomsten georganiseerd. De afdelingen van
noordelijk Noord-Holland verzamelden zich die dag op
het Doelenveld te Alkmaar en gingen in optocht, bege
leid door muziek, langs Ramen, Koningsstraat, Houttil,
Langestraat, Ritsevoort en Kennemerstraatweg naar
Heiloo. Daar was een grote openluchtbijeenkomst op het
landgoed Nyenburgh. "Na het zingen van een „strijdlied"
sprak mej. E.M.H. van der Hoeven het openingswoord,
waarin zij dank bracht aan jhr. mr. P. van Foreest voor het
afstaan van zijn landgoed en aan de burgemeesters van
Alkmaar en Heiloo voor hun medewerking voor het
slagen van den optocht. Spreekster wekt op tot
teekening van het petitionnement en deelt ten slotte
mede dat, ondanks de groote tegenwerking van alle
politieke partijen uitgezonderd de vrijzinnig-democrati
sche, reeds meer dan 70.000 handteekeningen in dien
korte tijd zijn verzameld." 5
Enkele citaten uit het geschreven kladverslag van Nelly
Carels of Elizabeth van der Hoeven: 6 "Dagenlang was aan
deze plannen bekendheid gegeven door het verspreiden
In Het Vaderland van 11 juli 1914 komt een aan duidelijk
heid niets te wensen overlatend ingezonden stuk voor van
het Hoofdbestuur van de VvVK: "Wij wenschen, dat bij het
toekennen van kiesrecht, niet langer zal worden gevraagd:
Zijt gij man of vrouw, maar voldoet gij aan de eischen, die
de wetgever stelt om tot de stembus te worden toegela
ten? Dit is het eenige standpunt, dat de Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht, waarbij vrouwen van alle politieke en
godsdienstige richtingen zijn aangesloten, van den
beginne af heeft ingenomen. Wij plaatsen ons op het
zuiver feministisch standpunt, hetwelk medebrengt
gelijke berechtiging als Staatsburgers voor mannen en
vrouwen. Met partijpolitiek heeft ons standpunt niets te
maken." Zo werd het echter wel gezien, want niet veel
later volgde een pleidooi voor algemeen mannen- en
vrouwenkiesrecht (en dat is een keuze voor de socialisten!).
Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in augustus
1914 legde echter alles stil. De Nederlandse feministen in
Bond en Vereeniging vonden dat alle energie aan hulp
en steunverlening voor oorlogsslachtoffers diende te
worden gewijd. Na ongeveer een jaar werd besloten de
activiteiten en bijeenkomsten te hervatten.
OUDALKMAAR -
