Yoeorr vrouwen
KIESRECHT
DE STRIJD
VOOR HET
VROUWEN
KIESRECHT
OP WEG NAAR DE
GRONDWETSWIJZIGING
Marlies ten Berge
niet vermeld. Wel zijn de namen van vorige pachters
bekend. Dit waren ene Schot, J. Helder, de Ruyter
en Oldenburg. Een jaar later wordt de sluis door
aannemer P. Daalder verbeterd voor 8.848,90 gulden.
Blijkbaar floreerde de sluis, in tegenstelling tot de
overhaal, gigantisch. Want een jaar later werd door
M. Duynmayer ook het café naast de sluis voor 8.989
gulden verbouwd.
Het bestaan van de armoedige overhaal naast het café
bleef de gemoederen bezig houden. Op 12 januari 1921
verscheen een artikel in de Alkmaarsche Courant over
het voortbestaan van de overhaal bij de Zes Wielen.
''Sinds meer dan mensenheugenis bestaat Overhaalin-
richting om kleine schuitjes van het Geestmerambacht
naar het water van de Schermerboezem te brengen. De
inrichting is zeer langzaam en zeer moeilijk. Het tarief is
niet hoog, 3 tot 5 cent. Per 14 dagen wordt maar een
schuitje overgehaald.'' Ter vergelijking, de overhaal in
Broekerhaven verlangde 50 cent.
Elders in Langedijk, Noord-Scharwoude, Avenhorn en
Medemblik zijn de overhalen in de tussentijd van een
succesvolle elektrische aandrijving voorzien. Ook bij de
Zes Wielen wordt op 17 maart 1924 weer eens onder
zocht wat de kosten daarvoor zijn. De kosten van het
elektrisch maken van de overhaal worden dan op 4500
gulden geraamd. Hoge kosten die nooit opgebracht
kunnen worden door exploitatie van de overhaal, wordt
er geoordeeld. Er is veel vergaderd op het stadhuis over
de kosten die gemaakt moeten worden om de overhaal
met zijn tijd te laten meegaan, maar uiteindelijk was het
over en zijn de restanten van de overhaal van de Zes
Wielen in 1930 verwijderd. 3
voor een lager gelegen woonwijk. Daarnaast staat er een
nieuwe overhaal in Avenhorn om daar ook een nieuwe
woonwijk aan te sluiten op de poldersloten van de
Westerkoggepolder.
Een schipper met trekpaard. Bij de sluis eindigde het
jaagpad langs de vaart. Verder naar de stad moest er
geboomd worden door de groenteaanvoerders.
GROTE VERANDERINGEN VOOR DE SCHEEPVAART
Door de 'gemeenlegging', ook wel de nivellering van de
ringvaarten in de dertiger jaren was de sluis van bij de
Zes Wielen overbodig geworden. Op 9 augustus 1941 was
het zover, het niveauverschil tussen de Raaksmaat- en de
Schermerboezem werd definitief opgeheven. De sluis
had geen nut meer en zal buiten dienst gesteld worden.
Sluiswachter C. Stam bediende de sluis op dat moment
meer dan tien jaar.
Tenslotte, zijn er nog nieuwe overhalen gebouwd?
Jazeker, een overhaal is er in de nieuwe woonwijk van de
Langedijk gebouwd. Een technisch perfecte installatie
NOTEN
1. Oud Alkmaar blz. 13 Th. Wortel, Uit de Heemschutserie
no. 30, Allert de Lange, 1943
2. Alkmaarsche Courant, 1 mei 1913.
3. P.H. Wortel, Geschiedenis van Alkmaar, 1990.
Tekeningen en foto's van Regionaal Archief Alkmaar.
Bij geen vermelding artikelen uit de Schager Courant, de
Alkmaarsche Courant, Noordhollands Dagblad en de
Noordhollandse Courant.
80 - OUDALKMAAR
STEM LOKAAL
LAAT MU BINNEN- IK BRENG NIEUW LICHT
De Bond voor Vrouwenkiesrecht en de
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht hebben
zich ook vanuit Alkmaar ingezet voor actief
kiesrecht voor vrouwen. In 1913 lag er slechts
een vage belofte van de regering de
belemmeringen voor vrouwenkiesrecht uit
de grondwet te halen. Hoe nu verder?
TIJD VOOR ACTIE
In Engeland waren de suffragettes overgegaan tot
militantere acties. Het zorgde voor veel ophef in Nederland.
Zo had de Nederlandsche Bond voor Vrouwenkiesrecht half
maart 1913 een afkeurende open brief gestuurd naar The
Womens Social and Political Union. Ze kregen als antwoord:
"Na zestig jaar beschaafd actievoeren is het tijd voor enig
militant optreden, want anders gebeurt er nooit wat."
De kwestie verdeelde ook de Nederlandse voorvechtsters
van het vrouwenkiesrecht. Hoe ver kan en mag je gaan
om aandacht te vragen voor je zaak? Is demonstreren
toegestaan? "Op een der Propagandadagen van 15 Juni
gingen wij zelf met borden bij wijze van Sandwich-
vrouwen propageeren. Toen ik die propaganda voorstel
de durfde ik nog niet denken dat onze strijdsters het
werkelijk zouden doen, maar het bleek dat ik haar te laag
had geschat Eindelijk kwamen de optochten, waaraan
steeds meer deelnamen, een bewijs hoe gunstig de
straatpropaganda gewerkt had. Zou anders het aantal
deelneemsters zoo zijn toegenomen? Zes afdeelin-
gen pasten de straatpropaganda toe: Den Haag, Alkmaar,
Rotterdam, Utrecht, Amersfoort en Zeist.
O, denkt niet dat het zoo weinig beteekende, de straat
op te gaan om duizenden voor onze goede zaak te
winnen. Als het ons ernst is met het vastleggen van
het Algemeen Vrouwenkiesrecht in de Grondwet, dan
zullen we moeten blijven ageeren. We moeten niet
vergeten dat de mannen het algemeen kiesrecht ook
niet zonder grooten strijd veroverd hebben." 1
De kritiek was echter stevig, niet alleen van tegenstanders
van vrouwenkiesrecht, maar ook van de Bond. Haar leden
vonden 'straatpropaganda' niet bij hen passen en waren
bang dat de publieke opinie zich tegen hen zou keren.
OUDALKMAAR - 81
