V w
In 1958 kwam, tijdens
een van de restauraties,
de plafondschildering uit
1621 tevoorschijn met de
acrobaat en zijn tekst
'Godt is mijn Toe Vlugt'
Vhji
vrijer is overleden en alle sijn goetgemaekt om
moet dus al vóór 1597 gebouwd zijn. Gezien de datum
op de plafondschildering was de acrobaat toen nog niet
aanwezig.
Maar nog bijzonderder is dat Cornelis Drebbel in dit huis
gewoond heeft. In 1595 trouwde Drebbel met Sophia
Coltzius, de jongere zuster van zijn vroegere leermeester.
Zij huren van 1595 tot ongeveer 1604 het hoekpand aan
de Conincxwech.
De stadskronikeur Cornelis van der Woude vertelt in 1645:
'Hy heeft eenige jaren gewoont in 't hoekhuis op de
Koningsweg, daer de stad Hoorn uithangt.' In 1595
verkocht Ludolph Potterus, rector van de Latijnse school
en leermeester van Cornelis Drebbel, het huis op de hoek
met de grote boomgaard erachter aan twee heren
die we nu projectontwikkelaars zouden noemen2.
Zij bouwden in de boomgaard twee huizen en verkochten
het hoekhuis in 1596 aan Hobbe/Obbe Florisz voor f2097.
Rond 1600 erft zijn dochter Maartje Obbes het pand.
Zij is getrouwd met burgemeester Dirck Dircxsz van den
Berch. Het uithangbord 'Stad Hoorn' refereert mogelijk
aan zijn functie 'in 't collegie tot Hoorn'3. Tot 1668 bleef
het pand in het bezit van deze familie. Eén van deze
familieleden zal waarschijnlijk de schildering op het
plafond hebben laten aanbrengen.
WANNEER KWAM GEERTRUID
BIJLEVELT-WILLEMS IN DIT HUIS WONEN?
Helaas, Geertruid heeft dit huis mogelijk zelfs nooit van
binnen gezien. In het jaar 1668 kochten de executeurs
van het testament van Geertruid Willems, weduwe van
Pieter Pietersz Bijlevelt, het pand ten behoeve van de
stichting van het Provenhuis. Ze liet f 10.000 na 'tot de
bouw en het onderhoud van een provenhuis voor drie,
vier of meer bejaarde vrouwen 4 november 16574.
0
Geertruid Bijlevelt. Anonieme kunstenaar, ca. 1625.
Ook de historicus Adriaan van Westfalen (ca 1623-1695)
meldde de aankoop. Simon Eikelenberg transcribeerde
deze tussen 1700-1738, 'uyt egte stukken'.
'Bijleveltsprovenhuys.
Anno 165gefundeert bij een
die in Oostindien sijn fortuijn gemaekt hebbende,
te koopen een huijs, daer 3 a 4 arme vrouwen in
kosten woonen, Arminiaans5 gesint en sijn bloedt voor
anderenis op de oosthoek van de Papestraat en
op de Koningsweg, sijnde een fraije gelegentheijt
van kamers, tuijn, voorhuys etc., jaerlijx elk
nog toe voor drie 50 gulden, alle een half kinnetje
boter en turf
In 1958 kwam, tijdens een van de restauraties, de pla
fondschildering uit 1621 tevoorschijn met de acrobaat en
zijn tekst 'Godt is mijn Toe Vlugt'.
- OUDALKMAAR
Het Provenhuis van
Geertruid Bijlevelt.
Koningsweg 83,
hoek Doelenstraat.
HET STICHTEN VAN EEN PROVENHUIS, HOE KOM
JE DAARTOE?
Aan geld was in beide families geen gebrek, maar het
leven van Geertruid was niet erg gelukkig verlopen. Ze
stierf eenzaam als laatste van haar gezin. Mogelijk was
dat het lot dat ze niemand toewenste. Ze heeft met haar
schenking waarschijnlijk vele mensen gelukkig gemaakt6.
Mogelijk is tijdens de komende Monumentendag in
september een afspraak te maken met Marissa Koster. Zij
woont in het Provenhuis van Geertruid Bijlevelt, onder het
plafond met de schildering van het paradijs en de jarige
acrobaat te paard.
NASCHRIFT
In mei heb ik Marissa opgezocht. Ik moet u bekennen,
dat ik de acrobaat nog niet eerder had gezien. Het was
een indrukwekkende ontmoeting. Marissa vertelde dat
na 1958 de gehele plafondschildering tijdens een
renovatie van het Provenhuis opnieuw achter platen
verstopt was. Pas toen zij er woonde werden deze
definitief verwijderd. Op mijn vraag of ze iets wilde
toevoegen aan mijn verhaal, antwoordde ze: 'Voor mij is
het iedere dag nog een groot voorrecht om onder dit
eeuwenoude plafond te mogen wonen. Hopelijk is het
op Open Monumentendag mogelijk om het aan zoveel
mogelijk mensen te laten zien
NOTEN
1. Regionaal Archief Alkmaar, catalogusnummer/Fotonummer
1005036
2. https://www.drebbel.net/Hofstraat/p 10
3. Resoluties van de Alkmaarse vroedschap. 1598-1608, In de
margeDirk Dirksz, in 't College tot Hoorn. Vervolgens: 26
january 1598 is Dirk Dirksz. van den Bergh gecommitteert bij
de vroetschap tot raed in 't collegie van West-Vriesland en 't
Noorderquartier in plaatse van Gerrit Jacobsz. Coorn.
4. www.regionaalarchiefalkmaar.nl.RAA-10.6.4.033
5. Arminiaans, remonstrants: vrijzinnige stroming in het
protestantisme.
6. De geschiedenis van het Provenhuis van Geertruid Bijlevelt is
na te lezen in het boek van Jurjen Vis, Hofjes van Alkmaar,
2013
OUDALKMAAR - 37
