omdat de
Het gehele konvooi
strandde op een
zandbank voor Urk,
vuurtorenwachter
Jacob Schraal
het licht van de toren
had gedoofd.
'Hij die met
klokken
schiet, wint
de oorlog niet.'
het jaar daarvoor doodgeschoten. Hoekman deed
echter toch 'zijn werk'. Met behulp van andere schippers
lukte het hem de trekhaken van het schip af te breken
en de luiken van het schip te openen. Er stak een
zuidwester storm op, het schip maakte water en verging.3
NA DE OORLOG
In juli 1945 werd de lading van het schip geborgen en
werden de klokken en de klepels naar Amsterdam
gebracht.
Daar werd de lading onderzocht en aan de hand van de
gegevens konden de klokken teruggebracht worden naar
de plaatsen van herkomst.
Ook de klokken van het Sint-Elisabethziekenhuis, de
Pius-Stichting en de Kapelkerk zijn na de oorlog terug
gekeerd naar Alkmaar. Alle andere geroofde klokken zijn
omgesmolten.
De klokken in de Accijnstoren, de twee klokken van het
stadhuis, de Grote Kerk en de Waag zijn nooit uit de
torens gehaald. Wat zal het in mei 1945 een vrolijk
gebeier zijn geweest.
KORT VERSLAG NEDERLANDS INSTITUUT VOOR OORLOGSDOKUMENTATIE (NIOD):
Vanuit de Nederlandse opslagplaatsen werden de klokken per trein of per boot
naar Hamburg getransporteerd, waar ze zouden worden omgesmolten. Deze
transporten, die tussen maart 1943 en maart 1944 plaatsvonden, verliepen niet
zo voortvarend als gepland. Dit had tot gevolg dat in september 1944 slechts
55 procent van de gevorderde klokken daadwerkelijk was afgevoerd. Hoeveel
klokken er uiteindelijk verdwenen zijn in de Duitse oorlogsmachine is niet precies
bekend. Ook ging een onbekend aantal klokken verloren bij geallieerde lucht
aanvallen en bevrijdingsoperaties.
In 1946 rapporteerde de adjunct-inspecteur Kunstbescherming J.W. Jansen in
een rapport dat van de ongeveer 9000 klokken, er circa 4212 klokken gespaard
waren gebleven.4
Het heeft 10 jaar geduurd voordat alle geroofde klokken in Nederland weer
waren vervangen.
het schip, J. van Dijk, weigerde het schip te besturen.
De Duitsers wezen een onervaren schipper aan die het
transport moest uitvoeren. Het schip voer in konvooi
uit, met eindbestemming Duitsland. Bij de beruchte
zandbank De Vormt voor Urk strandde het gehele
konvooi, omdat de vuurtorenwachter Jacob Schraal het
licht van de toren had gedoofd. De Duitsers gaven de
firma Hoekman de opdracht het schip te bergen, maar
Fokke Hoekman was niet bereid te helpen. Zijn broer,
Engelandvaarder en verzetsman, was door de Duitsers
De spreuk, afkomstig van
Albert van Urk uit Epe
is waar geworden:
- OUDALKMAAR
NOTEN
1. Regionaal Archief Alkmaar: Archief en Collectie J.Belonje. nr.27,28,29, 30 en 31
2. http://www.dedokwerker.nl/klokkenroof.html
3. http://urkinoorlogstijd.nl/lezen/het-klokkenschip/
4. https://www.niod.nl/nl/klokkenroof/klokken-uit-de-toren-oorlog-verloren
Vieringtoren Grote Kerk.
RAA011002963
Het achtergebleven kerkhof
van klokken in Hamburg, 1947.
Bundesarchiv. Bild 183 H2675
Foto: o.Ang.
