AFSCHEID
INHOUDSOPGAVE
VOORUIT EN
ACHTERUIT
KIJKEN
REDACTIEADRES
OPMAAK
DRUK
Feyko Alkema
Afscheid van Bloemwijk
Feyko Alkema
Alkmaar en Bath: verenigd door een straatorgeltje
Klokken voor kanonnen
Klaas Kirpensteijn
Netty Bleichrodt-Vegter
Alkmaarder over historie: Dixie Metz Luna Rolie
Lisa Oskamp
De strijd voor het vrouwenkiesrecht
erenigingsnieuws
Marlies ten Berge
Oud Alkmaar is een uitgave van de Historische Vereniging
Alkmaar. Het tijdschrift verschijnt drie keer per jaar. Oude
nummers zijn te koop via een e-mail naar info@hvalkmaar.nl.
REDACTIE
Ruud Kersten, Lisa Oskamp, Gery Baars en Netty
Bleichrodt-Vegter
Kopij voor Oud Alkmaar en
bespreken publicaties zenden aan: Redactie Oud Alkmaar, p/a
Historische Vereniging Alkmaar, Nassaulaan 43, 1815 GJ Alkmaar,
of naar redactie@hvalkmaar.nl.
Greyfish Grafisch Ontwerp, Alkmaar.
Krijgsman Drukwerk, Alkmaar.
©Historische Vereniging Alkmaar. Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de Historische Vereniging Alkmaar.
G VOOR: De welbekende poort aan de Boomkamp
straat, een van de karakteristieke punten van Bloemwijk.
ACHTER: Het achtergebleven kerkhof van klokken in Hamburg,
1947. Bundesarchiv. Bild 183 H2675 Foto: o.Ang.
Samen met dit voorjaarsnummer van Oud Alkmaar komt
ook de hoop dat het zin heeft om plannen te maken.
Dat klinkt als een voorzichtige formulering, en dat is het ook.
De nadruk ligt op 'hoop'. Ik hoop dat u zit te genieten van
een voorjaarszonnetje wanneer u Oud Alkmaar leest. Wat is
het toch heerlijk om na zo'n zwaar jaar over het weer te
praten. In dit nummer van Oud Alkmaar leest u de eerste
aflevering in een serie over vrouwenkiesrecht. Het was een
jarenlange strijd die pas in 1919 beslecht is met de invoering
van het algemeen kiesrecht voor vrouwen. Marlies ten
Berge neemt ons mee in haar artikel over hoe deze strijd
in Alkmaar gevoerd werd. Nu, honderd jaar later, is dit
element van vrouwenemancipatie een vanzelfsprekendheid
geworden, zoals we dat ook merken in het aantal vrouwelijke
lijsttrekkers voor de Tweede Kamerverkiezingen. De wereld
was aan het begin van de vorige eeuw behoorlijk in bewe
ging. Allerlei tot dan toe normale zaken werden opgeschud.
Vrouwenemancipatie, de Eerste Wereldoorlog, industriali
satie, nieuwe ideeën over stedenbouw. In die tijd schoot ook
het concept 'tuindorpen' als aangenamer woonmilieu voor
middenstanders en arbeiders wortel. In Alkmaar hebben
we enkele buurten die in die periode gebouwd zijn. Daar is
Bloemwijk er één van. Feyko Alkema vertelt de geschiedenis
van Bloemwijk en de winkels die er toen waren. Voor het
geval dat het niet lukt Bloemwijk te redden van de sloop,
hebben we dit soort verhalen wel nodig. De stedenband
tussen de Engelse stad Bath en Alkmaar begon in de loop
van de Tweede Wereldoorlog en bestaat dus al 75 jaar.
Symbool voor deze band is een 'barrel organ' dat Bath aan
Alkmaar schonk en binnenkort in gerenoveerde staat
terugkomt naar Alkmaar. Het artikel van Klaas Kirpenstein
verhaalt over dit bijzonder orgeltje. Ook de kerkklokken
van Alkmaar hebben veel meegemaakt in de Tweede
Wereldoorlog blijkt uit het artikel van Netty Bleichrodt.
Ik wens u veel leesplezier met dit nummer!
Carol Korringa, voorzitter
t Bij het ter perse gaan van deze editie van Oud Alkmaar
bereikte ons het onthutsende bericht dat Joost Cox was
gestorven. In de rubriek Verenigingsnieuws (pagina 27)
kunt u een in memoriam lezen.
Achtertuinen woningen Westerweg
Een van de oudste bewoners van Bloemwijk die,
omdat zij vanaf 1941 in Bloemwijk woont, tevens
een van de langstwonenden uit de wijk is, zakte
met toiletpot en al door de vloer van de wc. Na
melding van het ongeval werd haar door de
woningbouwvereniging de (overbodige)vraag
gesteld hoe zeker zij was dat zij door de vloer
was gezakt, waarop zij het gevatteantwoord gaf:
'Omdat het plafond steeds hoger werd'. Meestal
is er dan sprake van achterstallig onderhoud.
Voor de eigenaar van Bloemwijk, Van Alckmaer
voor Wonen, is onderhoud niet meer mogelijk
en rest alleen sloop en nieuwbouw. Met de
sloop van de wijk zullen ook de verhalen van
Bloemwijk verdwijnen, reden om in dit nummer
van Oud Alkmaar aandacht aan de geschiede
nis van het wijkje te besteden.
HISTORIE
Op de hooggelegen zandrug, die evenwijdig met de
kustlijn liep en was omgeven door water en moerassen,
vestigden zich aan het begin van de tiende eeuw de
eerste Alkmaarders op de geestgronden rond de huidige
Grote Kerk. Naar het westen werden deze zandgronden
begrensd door de Westerweg. Vóór de droogmaking van
de Egmondermeer in 1565 was de Westerweg in Alkmaar
de scheiding tussen hoogland(oost) en laagland en
water(west). Vandaar dat de huizen aan de westzijde van
de Westerweg van de Kalkovensweg tot aan de Algeme
ne Begraafplaats zeer laaggelegen achtertuinen hebben
met een niveauverschil van ca. 1,5 m. Het land ten westen
van de Westerweg werd in de achttiende eeuw de
Vrede- en Kijfpolder en later Eendrachtspolder genoemd.
Vóór de droogmaking van de Egmonder- en Bergermeer
waren dit geen polders, maar een soort uiterwaarden
van de Egmonder- en Bergermeer. Na de droogmaking
van de Egmondermeer in 1565, moest ook dit land
bemalen worden omdat het anders vol water zou lopen.
De molen 'De Eendracht' bij de Bergerhof is daar nog
een herinnering aan.
SPOORLIJN
In 1865 worden in Noord-Holland ten behoeve van de
aanleg van de spoorlijn Alkmaar-Heiloo onteigenings
procedures in gang gezet. Het landschap van de
Eendrachtspolder wordt ingrijpend verstoord. De enige
manier voor de boeren om nog tot hun land ten westen
van de spoorlijn te komen is over de Kalkovensweg.
De trein maakte het eenvoudig om in Alkmaar te gaan
wonen en elders te werken. Pas na de in 1874 ingevoerde
OUDALKMAAR - 1
