1 t
«VEREENIGING
VOOR
cLuiJiM cLU JLdh-
Va- Ua. iJLL i<
\Xaö jjulxJ
VEREENIGING EN BOND
Er was voldoende belangstelling om op 5 februari 1894
een Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (VvVK) op te
richten. Politiek gezien stelde zij zich neutraal op, het
ging vrouwen in de eerste plaats om politieke rechten
zonder enig onderscheid naar sekse. Daarna zouden zij
ook hun burgerlijke rechten (zoals afschaffing van het
toen geldende huwelijksrecht) en sociale rechten
kunnen opeisen.
Door openbare vergaderingen probeerde men het
ledenaantal uit te breiden en het doel te propageren.
Terecht wordt het een 'strijd' genoemd: het was voor
vrouwen ongewoon om in het publiek op te treden, het
kostte veel moeite de bestuursfuncties in de afdelingen
opgevuld te krijgen en spreeksters te vinden om de
standpunten toe te lichten. En de tegenwerking en het
onbegrip waren enorm, van mannen én van vrouwen.
Meest gehanteerde argument: 'de aard van de vrouw
maakt haar ongeschikt voor het kiesrecht'. Verder
hadden vrouwen natuurlijk geen verstand, kon het gezin
uit elkaar gerukt worden, lieten vrouwen zich sterk
beïnvloeden etc.
Toch waren er voor 1900 al veertien afdelingen van de
VvVK met in totaal 800 leden. Toen Annette
Versluys-Poelman in 1903 als presidente van de
Tekening van Johan Brakensiek voor
De Groene Amsterdammer 17-5-1919.
vereniging aftrad, werd dr. Aletta Jacobs als haar
opvolgster gekozen. Zij onderhield veel relaties met
het buitenland en met de in 1904 opgerichte Wereld
bond, die voor alle vrouwenkiesrechtverenigingen
internationaal een grote steun was.
Twee punten leidden tot jarenlange discussies: de VvVK
werkte uitsluitend voor vrouwenkiesrecht en mannen
konden geen bestuurslid zijn. Meningsverschillen
hierover en persoonlijke conflicten zouden leiden tot
een afsplitsing: op 25 februari 1907 werd de Bond voor
Vrouwenkiesrecht opgericht onder voorzitterschap van
Lizzy van Dorp, de eerste vrouwelijke econoom van
Nederland. De Bond vond dat vrouwen nog veel te leren
hadden voordat zij konden deelnemen aan het politieke
leven. Door ook mannen in bestuursfuncties toe te
laten dacht de Bond een breder draagvlak voor het
vrouwenkiesrecht te krijgen bij het grote publiek.
Ze presenteerden zich als iets gematigder en waren
iets deftiger dan de leden van de Vereeniging. Daarmee
bereikten ze ook een ander publiek.
ALKMAAR SLUIT ZICH AAN
Zowel de Vereeniging als de Bond deden actief aan
ledenwerving en wilden in het hele land afdelingen
oprichten; de discussie werd overal gevoerd. Ook in de
Alkmaarsche Courant was het in het najaar van 1907
een zeer actueel thema. De oprichting van een
afdeling vergde wel enige organisatie, zoals blijkt uit
correspondentie die bewaard is gebleven in het archief
het vbouweitkiesbecht voobhben eist thans
Teektnln? voor mdt Amxteidamma" van lot). BraakentttM
1894 1919
HET LEELJJKE JONGE EENDJE
- OUDALKMAAR
U did l( tcui y 14
icj V^u.'-c-yrcduj ~f ld iddL-^i ifudn
•b- tribelt**. JL Jf-u&ili cruyitiu.
:'j tij I C'i' ir i jL.l.4 L
ib \,A~d 4,-u.
Cl
JPtUiib-htlcni j/ven' 4
A/&QVjst-ït tl**is%*4 elf. i iw oL-'*
üL, fH—1 JU. H*
invinU-t 'd. mtjA L>vê êis-jf-t-r
Hui. ivuMdy tb bcM Li
f-
van de Bond. Bijvoorbeeld een brief van A. Aukes-Timmer
van 17 augustus, waarin ze aangaf dat Cohen Stuart, een
potentiële voorzitter, ongetrouwd was en bij zijn moeder
en zuster woonde. 'Als die zuster door u gewonnen
kan worden, ik vind haar zeer geschikt.' Er is ook een
handgeschreven brief gedateerd 28 augustus 1907 en
van de hand van dr. P.J. Glasz. Daarin reageerde hij op het
verzoek om adressen van mogelijk geïnteresseerden te
leveren. Het lijstje bevatte 20 namen, beginnend met Jan
Klootsema, directeur van het Rijksopvoedingsgesticht,
gevolgd door twee onderwijzeressen, de mejuffrouwen
Keg en Zijlstra. Hij vroeg ook of de heer Cohen-Stuart nog
bereid was de vergadering te leiden, want zelf wilde hij
geen bestuursfunctie op zich nemen. Hij wist ook nog
niet of hij zich bij Bond of Vereeniging wilde aansluiten:
'Een radicaal feminist ben ik niet.' 2
Lizzy van Dorp in 1915. Foto Atria Archief Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht
Brief van A. Aukes Timmer
aan G.M. van Dorp van
27-8-1907. Atria Archief
van de Bond
voor Vrouwenkiesrecht.
Een briefje van mevrouw De Lange-Tygler Wybrandi geeft
aan dat zijzelf noch mevr. Boelmans ter Spill deel willen/ Vaandel. Atria Archief Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht
OUDALKMAAR - 21
